Bùng nổ dân số là hiện tượng dân số tăng nhanh và đột biến trong một khoảng thời gian ngắn. Trên thế giới, bùng nổ dân số diễn ra mạnh nhất ở các nước, châu lục nghèo và kém đô thị hóa nhất đó là Châu Á và Châu Phi. Một tỷ người, một phần sáu dân số thế giới hay một phần ba dân số đô thị, hiện đang sống ở các khu đô thị tồi tàn, vốn được coi là “mảnh đất màu mỡ” cho các vấn đề xã hội như tội phạm, ma túy, nghiện rượu hay thất nghiệp, nghèo. Tại các nước nghèo, các khu nhà ổ chuột có tỷ lệ dịch bệnh cao vì các điều kiện vệ sinh kém, suy dinh dưỡng, thiếu các dịch vụ chăm sóc y tế đói. Nguyên nhân là do sự chênh lệch giữa tỉ lệ sinh – tử: tỉ lệ sinh vẫn được duy trì; tỉ lệ tử có xu hướng giảm do điều kiện sống được nâng cao, y học phát triển,… Do nhu cầu về lực lượng sản xuất, ở nhiều quốc gia chậm phát triển, nơi khoa học kỹ thuật chưa phát triển, việc áp dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất còn hạn chế, lực lượng lao động chỉ mới ở trình độ cơ khí thủ công,… Và một nguyên nhân nữa là do quan điểm lạc hậu, tại một số quốc gia, vẫn tồn tại một số quan niệm lạc hậu như sinh nhiều con, tư tưởng trọng nam khinh nữ,… Điều này khiến cho tỉ lệ sinh cao, mất cân bằng giới tính thậm chí là bùng nổ dân số. Hậu quả của việc bùng nổ dân số cũng thật ghê gớm, nó khiến suy giảm nguồn tài nguyên thiên nhiên, tăng mức độ ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước, ô nhiễm đất và ô nhiễm tiếng ồn, thay đổi thành phần khí quyển và hậu quả nóng lên toàn cầu, xung đột về nguồn tài nguyên thiên nhiên đang cạn kiệt, dẫn tới sự gia tăng các nguy cơ chiến tranh, tăng cơ hội phát triển của dịch bệnh, gánh nặng cho y tế, giáo dục, chính sách an sinh,…. Như vậy, để khắc phục tình trạng này, cần giáo dục và tuyên người người dân ý thức về các hậu quả của vấn đề bùng nổ dân số; lợi ích của kế hoạch hóa gia đình; các biện pháp kiểm soát sinh sản,… đồng thời các quốc gia cần phải có biện pháp kiểm soát tỷ lệ sinh. Một khi có sự chung tay của cộng đồng, chúng ta có thể ngăn chặn và giảm thiểu tác động của hiện tượng bùng nổ dân số, hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn cho tất cả.