Lênin vĩ đại và đối với nhân dân Liên Xô là vô cùng sâu sắc”(4). Những thắng lợi mà nhân dân Việt Nam giành được trong cuộc đấu tranh giành độc lập là nguồn động viên to lớn, mang lại niềm tin thắng lợi, tác động mạnh mẽ đến nhiều dân tộc thuộc địa, bị áp bức đứng lên giành độc lập, tự do và mưu cầu hạnh phúc, dẫn tới sự tan rã của hệ thống thuộc địa trên thế giới.

Những thành quả, đóng góp trong nhiều mặt, đặc biệt là trong việc bảo đảm công bằng, an sinh xã hội, những giá trị nhân văn, nhân đạo,… mà Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa đạt được theo lý tưởng của Cách mạng Tháng Mười là thực tế không thể phủ nhận. Nhân dân thế giới thực sự đang được thừa hưởng những giá trị và di sản mà lý tưởng của Cách mạng Tháng Mười mang lại.

Sự sụp đổ của Liên Xô và hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu là một sự kiện chấn động cuối thế kỷ XX, là tổn thất to lớn đối với lực lượng cách mạng và yêu chuộng hòa bình trên thế giới, tác động to lớn đến cục diện thế giới. Những công kích, xuyên tạc giá trị to lớn của Cách mạng Tháng Mười của các thế lực chống đối, cơ hội chính trị là không công bằng với hiện thực lịch sử. Nhìn nhận một cách tổng thể, có thể thấy việc hạ thấp, phủ nhận vai trò, lý tưởng, mục tiêu của Cách mạng Tháng Mười, cũng như xuyên tạc vai trò của Liên Xô trong chiến tranh thế giới thứ hai, cứu nhân loại khỏi thảm họa phát xít là những “mắt xích” trong công đoạn phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin, phủ nhận những chế độ xã hội dựa trên nền tảng tư tưởng chính trị đó.

Nếu như Cách mạng Tháng Mười không nổ ra thì chắc chắn sẽ không có sự ra đời của nước Nga xô-viết, của Liên Xô, của phe xã hội chủ nghĩa và theo lô-gic đó, phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc của các dân tộc thuộc địa, bị áp bức cũng không thể đạt được những thắng lợi như đã diễn ra trong lịch sử. Hệ thống các nước thuộc địa và chế độ thực dân hẳn chưa thể chấm dứt sự tồn tại của mình. Và, khi không có sự tồn tại của hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa, chủ nghĩa tư bản trong quá trình phát triển không có đối thủ cạnh tranh sẽ không buộc phải tự điều chỉnh để vượt lên.

Có thể khẳng định rằng, sự sụp đổ của Liên Xô tuyệt đối không đồng nghĩa với sự sụp đổ của những lý tưởng Cách mạng Tháng Mười, mà đó là sự sụp đổ của một mô hình chưa đúng đắn, chưa phù hợp. Sự sụp đổ này có nhiều nguyên nhân. V.I. Lênin đã từng cảnh báo những nguy cơ đe dọa sự tồn tại của chính quyền xô-viết. Những nguy cơ đó đến từ cả hai phía.

Về phía khách quan: đó là sự chống phá của các thế lực thù địch bên ngoài. Sự chống phá đó được thực hiện một cách quyết liệt, quy mô, kiên trì, nhưng hết sức khôn khéo, tinh vi, có bài bản và tự nhiên. Có thể dẫn ở đây một số thí dụ để minh họa. Trong tài liệu “Tấn công tâm lý chống Liên Xô. Những mục tiêu và nhiệm vụ”, đề ngày 10/4/1951, được giải mật vào năm 1976 có đoạn viết “… Nhiệm vụ số 1. Phát hiện và phát triển những giá trị tinh thần, những quan điểm thẩm mỹ và đạo đức của nhân dân Liên Xô, đặc biệt của nhân dân Nga, đồng thời tạo ra sự đồng nhất những giá trị đó với những giá trị của thế giới tự do”(5). Hoặc trong Chỉ lệnh số 68 của Hội đồng An ninh Mỹ được phê chuẩn vào ngày 30/9/1950 xác định “Chúng ta (Mỹ) cần tiến hành cuộc chiến tranh tâm lý công khai nhằm mục đích khơi lên cuộc tạo phản của quần chúng đối với hệ thống xô-viết… Gieo rắc những hạt giống phá hoại từ trong lòng hệ thống xô-viết để buộc Kremli… phải thay đổi đường lối của nó”(6).

Về phía chủ quan: ngay từ trong nội bộ nhà nước xô-viết có nhiều yếu kém, bất cập. Đó là sự thiếu kinh nghiệm, những non kém trong quản lý xã hội của chính quyền xô-viết cùng hệ lụy phát sinh từ những non kém đó; sự chủ quan, duy ý chí, những sai lầm về đường lối, sự xa rời những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin và lý tưởng của Cách mạng Tháng Mười trong xây dựng chế độ xã hội mới. Ngay sau Cách mạng Tháng Mười thành công, V.I. Lênin đã từng chỉ ra rằng: thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga 1917 chưa phải là thắng lợi cuối cùng và để tới ngày toàn thắng “không lúc nào chúng ta quên rằng, chúng ta đã mắc và còn mắc phải vô số những thất bại và sai lầm”. V.I. Lênin cũng đã cảnh báo “giành chính quyền đã khó, giữ chính quyền còn khó hơn”. Sự sụp đổ của Liên Xô đã cảnh tỉnh đối với các nước đang tiếp tục kiên định con đường xã hội chủ nghĩa nhận ra những khuyết tật của mô hình chủ nghĩa xã hội kiểu cũ, rút ra cho mình những bài học quan trọng về đấu tranh để giữ vững chính quyền cách mạng; về xây dựng Đảng cộng sản cầm quyền, trong sạch, vững mạnh, gắn bó mật thiết và luôn chăm lo lợi ích thiết thực của nhân dân lao động, ra sức phát huy dân chủ rộng rãi, bảo đảm quyền con người chân chính; về thực hiện sự bình đẳng giữa các dân tộc; về xây dựng cơ chế quản lý nền kinh tế; về sự kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin và mục tiêu xã hội chủ nghĩa. Trên cơ sở đó, tìm ra các phương pháp, con đường tiếp cận mới để tiếp tục tiến lên, hiện thực hóa một cách sáng tạo lý tưởng của Cách mạng Tháng Mười trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế.

Vì thế, những tổn thất của chủ nghĩa xã hội hiện thực trong thế kỷ XX không làm suy giảm ý nghĩa lịch sử to lớn và lý tưởng cao đẹp của Cách mạng Tháng Mười. Những lý tưởng cao đẹp của Cách mạng Tháng Mười, như độc lập dân tộc, tự do cho nhân dân, hòa bình, dân chủ, bình đẳng, bác ái cho mọi người, xóa bỏ áp bức, bóc lột, xóa nghèo nàn, lạc hậu, phân biệt chủng tộc... vẫn là những giá trị mà hiện nay nhân loại đang tiếp tục theo đuổi và hướng tới. Lý tưởng Cách mạng Tháng Mười mãi mãi soi rọi cho nhân loại trên con đường đấu tranh vì một thế giới hòa bình, công bằng, dân chủ, bình đẳng và tiến bộ./.