Cổ nhân có câu: “Người không vì mình, trời tru đất diệt”. Quan niệm ấy thể hiện tinh thần trách nhiệm đối với bản thân, nhắc nhở mọi người phải biết tự chăm lo, gìn giữ bản thân mình về mọi mặt, song lại có bạn lạm dụng quan điểm ấy để ngụy biện cho lối sống ích kỉ của mình, bởi ích kỉ cũng là sống vì mình. Vậy sống có trách nhiệm với bản thân và sống ích kỉ khác nhau như thế nào?

Con người là sản phẩm hoàn hảo nhất của tạo hoá: đó là sinh vật duy nhất trên Trái Đất biết tư duy và biết yêu thương. Con người cũng là sản phẩm hoàn hảo nhất của xã hội: đó là sự tổng hoà của các mối quan hệ xã hội. Đứa con được sinh ra từ tình yêu thương của cha mẹ, đứa con được sinh ra từ khúc ruột cắt đôi của người mẹ sau chín tháng mười ngày mang nặng, sau giây phút “vượt cạn” đau đớn tột bậc... Với tất cả những ý nghĩa ấy, con người là thứ sản phẩm đẹp đẽ nhất, tuyệt diệu nhất của cuộc sống. Làm bất cứ điều gì có hại với chính bản thân mình các bạn trẻ đều có lỗi với cuộc đời: cha mẹ, họ hàng, tổ tống,... và chính bản thân mình nữa. Lối sống có trách nhiệm với bản thân nhắc nhở mỗi người phải biết chăm lo đến sự an toàn và phát triển của cá nhân mình về mọi mặt như: sức khỏe, nhân cách, tri thức,... biểu hiện rõ ràng nhất của lối sống ấy trong giới trẻ là không ngừng trau dồi đạo đức, lối sống, bồi dưỡng tri thức,...

Đối lập với lối sống có trách nhiệm là lối sống ích kỉ, ích kỉ là chỉ biết mình, chỉ vì lợi ích cho riêng mình mà không biết đến người khác. Tính ích kỉ bộc lộ sự hẹp hòi, nhỏ mọn của kẻ tiểu nhân. Người ích kỉ có những hành động, việc làm, chỉ chăm chăm nhằm mang lại lợi ích cho cá nhân mình thậm chí bất chấp thủ đoạn, giày xéo lên công bằng, đạo lí và lợi ích của người khác để có được mối lợi đấy. Đó là những kẻ trong nguy nan một mình trốn chạy bỏ mặc bạn bè, là những kẻ làm ngơ trước nỗi đau của đồng loại mà lấy từng gói mì cứu trợ, mà buôn bán phụ nữ, buôn bán ma tuý, hê-rô-in,... Trong đời sống học sinh, sự ích kỉ thể hiện ngay trong sự chép bài, gian lận trong thi cử. Hành động sai trái đó lợi cho một người nhưng lại tạo ra sự bất công với nỗ lực của người khác.

Rõ ràng lối sống có trách nhiệm với bản thân ngược lại hoàn toàn với lối sống ích kỉ. Sống có trách nhiệm với bản thân giúp nhân cách cá nhân phát triển, sống hoà nhập và có ích với cộng đồng. Nhưng lối sống ích ki thì tách cá nhân ra khỏi cộng đồng, biến con người trở thành một ốc đảo cô độc. Mặt khác, lối sống hẹp hòi ấy còn gây hại cho cuộc sông xã hội. Chính bởi vậy, trong quá trình tập cho cộng đồng, biến con người trở thành một ốc đảo cô độc. Mặt khác, lối sống hẹp hòi ấy còn gây hại cho cuộc sống xã hội. Chính bởi vậy, trong quá trình tập cho mình lối sống có trách nhiệm với bản thân, mỗi người cần dẹp bỏ mầm mống của tính ích kỉ trong chính con người mình.

“Trước hết cần phải sống cho mình” quan niệm ấy không sai nếu được hiểu đúng. Thật sai lầm khi cho rằng trước hết cần phải giành cho mình mọi điều tốt đẹp, “sống cho mình” nghĩa là bất chấp mọi cách thức để mang lại quyền lợi cho bản thân. Nên hiểu rằng “sống cho mình” là sống cho sự hoàn thiện cái “tôi” bản ngã. Mục tiêu đầu tiên của cuộc đời là sống đế giúp bản thân mình phát triển toàn diện, đúng hướng, được xã hội thừa nhận những giá trị mang nhân cách của bản thân.

“Sống trong đời sống cần có một tấm lòng”, để làm gì các bạn có biết không? “Để gió cuốn đi”. Tấm lòng mà cuộc đời cần đến ấy, tấm lòng mà gió cuốn bay đi để ươm mầm gieo hạt trên mảnh đất quê hương chính là tấm lòng của sự vị tha, bác ái giữa con người với con người... Cuộc đời cần đến những con người biết sống có trách nhiệm với bản thân, với cộng đồng; cuộc đời phủ nhận sự ích kỉ đang từng ngày, từng giờ huỷ hoại những tâm hồn trẻ tuổi.