Trạng nguyên Lê Ích Mộc sinh ngày 2/2/1458 tại làng Ráng, Thuỷ Đường, Thuỷ Nguyên, Hải Phòng. Thân phụ là ông Lê Văn Quang, thân mẫu là bà Nguyễn Thị Lệ. Thủa nhỏ Lê Ích Mộc là một cậu bé thông minh, ham học và ngoan ngoãn, được bà con làng xóm yêu quý.
Đêm đêm, dưới ánh sáng của trăng khuya, Lê Ích Mộc chăm chỉ dùi mài kinh sử. Ông lấy cát đổ lên mâm xoa phẳng, dùng ngón tay viết lên chữ để đọc, ghi nhớ rồi xoá đi, đó là cách học "nhập tâm" giúp người ta nhớ lâu hiểu kỹ. Sau 3 năm ông đã thông hiểu đủ giáo lý, giáo pháp của bộ kinh kim cương. Khoảng 5 năm, Ích Mộc đủ thông hiểu các pho kinh phật, tiếng tăm của ông lừng lẫy khắp làng. Ngày ngày Lê Ích Mộc ăn chay niệm Phật ở chùa Ráng, chăm chỉ đèn sách.
Mùa xuân năm Nhâm Tuất niên hiệu Cảnh Thống 5 (1502) đời Lê Hiến Tông, triều đình mở hội thi kén người tài. Khoa thi năm ấy đỗ 61 người, Lê Ích Mộc đỗ Trạng Nguyên. Khi duyệt bài văn của Lê Ích Mộc, nhà vua vô cùng sửng sốt khen ngợi và mến phục tài văn chương của ông. Lê Ích Mộc làm quan đến chức Tả thị lang, ông bước vào cuộc đời làm quan trong giai đoạn thịnh trị của thời Lê sơ không còn nữa. Năm 1527 nhà Mạc lên ngôi.
Lê Ích Mộc trao ấn từ quan về trí sĩ tại quê nhà. Nhớ thủa hàn vi, Lê Ích Mộc bỏ tiền ra tu sửa mở mang chùa Ráng. Lấy tên chữ là Diên Phúc Tự và mở trường dạy học đào tạo nhân tài cho quê hương đất nước. Ngôi chùa Diên Phúc và Từ chỉ Thanh Lãng nhờ có Lê Ích Mộc mà trở thành trung tâm đào tạo nhân tài và giáo hoá của cả một vùng rộng lớn. Ông cùng với dân làng Ráng khai phá vùng đầm lầy ven sông, trồng cây gây rừng.
Ngày 15/2/1538, Lê Ích Mộc qua đời tại nhà hưởng thọ 80 tuổi. Cuộc đời và sự nghiệp của Trạng nguyên Lê Ích Mộc là tấm gương sáng cho các thế hệ khác nối tiếp nhau phấn đấu học tập bởi ông chính là hiện thân của tinh thần vượt khó ham học hỏi để vươn tới đỉnh cao của trí tuệ. Ông là niềm tự hào, là biểu tượng truyền thống hiếu học của Thuỷ Nguyên nói riêng và Hải Phòng nói chung.