Hoàn cảnh dẫn đến Trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX là do sự xâm phạm và ách đô hộ của nhà Thanh Trung Quốc đối với Việt Nam, thiếu hụt về kinh tế, xã hội và chính trị, cùng với việc nhân dân Việt Nam bị khai thác, bức bách và chịu đựng sự bất công của chế độ phong kiến.

Các nhà cải cách tiêu biểu trong thời kì này là Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Tôn Đức Thắng, Bùi Quang Chính, Nguyễn Thị Minh Khai và Nguyễn Thái Học.

Cải cách duy tân đã đem đến những kết quả quan trọng như: phát triển giáo dục hiện đại, việc sử dụng tiếng Việt trong các văn bản chính thức, nâng cao nhận thức của nhân dân về quyền lực và nhà nước, phát triển tư tưởng đấu tranh dân tộc và độc lập.

Ý nghĩa của cải cách duy tân cuối thế kỉ XIX đã khơi dậy lòng yêu nước, nhận biết được quyền lực của chế độ phong kiến và đưa ra những giải pháp xây dựng đất nước độc lập, dân chủ và phát triển. Nó cũng đã đánh dấu sự ra đời của những lực lượng tiến bộ, yêu nước, tạo nên bước ngoặt mới trong lịch sử dân tộc Việt Nam.