Trong tác phẩm "Mùa trám rụng" của Hoàng Thị Cấp, cuộc sống của những đứa trẻ ở Khuổi Khoai - Nà Pù được miêu tả rất sinh động và chân thực. Chúng ta được thấy rằng cuộc sống của những đứa trẻ này rất khó khăn, đầy gian nan, nhưng đồng thời cũng rất đáng yêu và đáng quý. Chúng sống trong vùng núi cao, ở đây không có điện, không có nước sạch, không có trường học, không có y tế. Họ phải bươn chải từ sớm để giúp đỡ gia đình, đi hái nấm, hái trái, hái củ, tìm rễ, tìm thuốc, và các công việc khác để có thể tự cung cấp thức ăn cho bản thân và gia đình.

Tuy nhiên, dù đang sống trong cảnh nghèo khó, những đứa trẻ ở Khuổi Khoai - Nà Pù vẫn sống vui vẻ, hạnh phúc và tràn đầy năng lượng. Họ yêu đời, yêu thiên nhiên, yêu gia đình và yêu bạn bè. Họ vô cùng thông minh, sáng tạo, tinh nghịch và dũng cảm. Tuy không được hưởng thụ những tiện nghi hiện đại như các em bé ở thành thị, nhưng những đứa trẻ ở Khuổi Khoai - Nà Pù lại có những giá trị vô giá như lòng nhân ái, sự đoàn kết, sự kiên cường và sự cần cù trong lao động.

Từ tác phẩm này, chúng ta rút ra được bài học về sự quý giá của cuộc sống, tình yêu thương, sự cần cù và chịu đựng trong cuộc sống. Cuộc sống không phải chỉ có những điều dễ dàng, mà còn có những khó khăn, đòi hỏi chúng ta phải kiên cường, cần cù và chịu đựng để vượt qua. Những đứa trẻ ở Khuổi Khoai - Nà Pù đã làm được điều đó và chúng ta cũng nên học hỏi từ họ.