- Diễn biến:

+ Giai đoạn khởi đầu: Enzim ARN pôlimeraza bám vào vùng khởi đầu làm gen tháo xoắn để lộ ra mạch mã gốc có chiều 3'→ 5' và bắt đầu tổng hợp mARN tại vị trí đặc hiệu (khởi đầu phiên mã).

+ Giai đoạn kéo dài: ARN pôlimeraza trượt dọc mạch mã gốc để tổng hợp nên phân tử mARN theo nguyên tắc bổ sung (A với U, T với A, G với X và X với G).

Chiều tổng hợp của mARN là: 5’ → 3’.

+ Giai đoạn kết thúc: Khi enzim gặp tín hiệu kết thúc thì nó dừng phiên mã và phân tử mARN vừa tổng hợp được giải phóng. Vùng nào trên gen vừa phiên mã xong thì 2 mạch đơn đóng xoắn ngay lại.

+ Ở tế bào nhân sơ, mARN sau phiên mã được trực tiếp dùng làm khuôn để tổng hợp prôtêin. Ở tế bào nhân thực, mARN sau phiên mã phải được sửa đổi, cắt bỏ các intron, nối các êxôn lại với nhau rồi qua màng nhân ra tế bào chất làm khuôn tổng hợp prôtêin.

- Kết quả: thông tin di truyền trên mạch mã gốc của gen được phiên mã thành phân tử mARN theo nguyên tắc bổ sung.

Cơ chế phiên mã là quá trình tạo ra RNA từ một mẫu ADN. Quá trình này bao gồm các bước sau:

1. Khởi động: RNA polymerase (enzyme) gắn vào vùng promotor của ADN, nơi mà quá trình phiên mã bắt đầu.

2. Bung hai sợi ADN: RNA polymerase giải mã hai sợi ADN và tạo ra một vùng mở để tạo ra RNA.

3. Tạo RNA: RNA polymerase sử dụng mỗi một chuỗi ADN làm mẫu để tạo ra RNA. Các nucleotide mới được thêm vào theo cặp với các nucleotide cũ trên chuỗi ADN. Ví dụ, nếu chuỗi ADN là ATCG, thì chuỗi RNA tương ứng sẽ là AUCG.

4. Kết thúc: quá trình phiên mã kết thúc khi RNA polymerase đến vùng terminator trên ADN. RNA polymerase rời khỏi ADN và chuỗi RNA mới được tạo ra.

Kết quả của quá trình phiên mã là tạo ra một chuỗi RNA mới, có thể là mRNA (messenger RNA), rRNA (ribosomal RNA) hoặc tRNA (transfer RNA). Chuỗi RNA này sẽ được sử dụng để tạo ra protein trong quá trình dịch mã. Quá trình phiên mã là một phần quan trọng của quá trình truyền đạt thông tin di truyền từ ADN sang protein, và nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh tồn của tất cả các sinh vật.