Cơ chế NST (Nhiễm sắc thể) là cơ chế xác định giới tính của người và các loài động vật phân tính. Trong NST, có hai loại nhiễm sắc thể quyết định giới tính là nhiễm sắc thể X và nhiễm sắc thể Y.

Ở người, nam giới có một cặp nhiễm sắc thể XY, trong khi nữ giới có một cặp nhiễm sắc thể XX. Quá trình phân tích giới tính ở người bắt đầu từ thời điểm thụ tinh. Nếu tinh trùng mang nhiễm sắc thể X thụ tinh trứng, kết quả là một cơ thể có nhiễm sắc thể XX, tức là một con gái. Ngược lại, nếu tinh trùng mang nhiễm sắc thể Y thụ tinh trứng, kết quả là một cơ thể có nhiễm sắc thể XY, tức là một con trai.

Tuy nhiên, cơ chế NST không chỉ áp dụng cho người mà còn cho nhiều loài động vật khác. Ví dụ, ở chim, cá, côn trùng và một số loài động vật khác, cơ chế NST có thể khác nhau. Ví dụ, ở một số loài cá, cái có hai nhiễm sắc thể X (XX) trong khi đực có một nhiễm sắc thể X và một nhiễm sắc thể Y (XY). Trong khi đó, ở một số loài chim, cái có hai nhiễm sắc thể Z (ZZ) trong khi đực có một nhiễm sắc thể Z và một nhiễm sắc thể W (ZW).

Cơ chế NST là quy luật di truyền quan trọng trong việc xác định giới tính của các loài phân tính. Nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa và phát triển của các loài động vật.