Nguyên nhân khách quan: Đây là nhóm nguyên nhân gây nghiện giữ vai trò quan trọng dẫn đến nghiện ma tuý, trước hết là những điều kiện khách quan mà con người thường ngày phải tiếp xúc và va chạm, là điều kiện sống, sinh hoạt, học tập và lao động, hầu hết người nghiện ma tuý là những người nghèo, thất nghiệp, không có điều kiện học hành.
- Sự hấp dẫn, sức hút mãnh liệt, sự lôi quấn kỳ lạ do cơ chế tác dụng dược lý của chất ma tuý đánh lừa cảm giác con người, đã sử dụng ma tuý rồi thì muốn sử dụng nữa, lần sau thích sử dụng nhiều hơn lần trước.
- Do sự mở cửa của kinh tế thị trường đã kéo theo nhiều tiêu cực và tệ nạn xã hội, một bộ phận dân cư muốn làm giàu bằng mọi giá họ buôn bán ma tuý, tổ chức lưu thông ma tuý, luồn lách đưa ma tuý đến các khu dân cư cho người nghiện sử dụng.
- Do sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng chính quyền các cấp chưa thường xuyên, liên tục, sự phối hợp của các ngành, đoàn thể chưa chặt chẽ, kiểm soát ma tuý ở cửa khẩu, biên giới còn mỏng, khâu quản lý thuốc tân dược ngây nghiện của ngành y tế còn nhiều thiếu sót.
- Công tác cai nghiện còn kém, tỷ lệ cai nghiện ít, tái nghiện cao.
- Công tác tuyên truyền giáo dục về tác hại của ma tuý chưa được coi trọng đúng mức và thường xuyên liên tục.
- Một số gia đình có lối sống buông thả, quản lý giáo dục con cái không đến nơi, đến chốn, ít quan tâm đến con cái. Gia đình có nhiều người nghiện hoặc đứng ra tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý ...
- Thói quen lâu đời của đồng bào các dân tộc ít người ở vùng cao, việc trồng và sử dụng thuốc phiện trở thành truyền thống, phong tục tập quán, không thể thay đổi một sớm, một chiều.
Nguyên nhân chủ quan:
- Do lối sống buông thả, lười lao động thích hưởng thụ, dễ bị kích động lôi kéo vào con đường sử dụng các chất ma tuý hoặc do bản thân gặp bế tắc chán nản các đối tượng không làm chủ được bản thân dẫn đến tìm đến chất ma tuý.
- Do tò mò hoặc bị rủ rê bắt trước một vài lần hút, hít thử để xem cảm giác lạ và bị nghiện ma tuý lúc nào không biết.
- Do bản thân người có bệnh hiểm nghèo phải tập trung vào chữa bệnh và dùng các thuốc gây nghiện và dẫn đến họ nghiện lúc nào không hay.
- Do sự hiểu biết về tác hại của các chất ma tuý, sử dụng các chất ma tuý của bản thân người nghiện còn kém.
- Do sự buông lỏng giáo dục quản lý của gia đình, hoặc trong gia đình có mối quan hệ bất hòa, gia đình có người vi phạm pháp luật ...