Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu từ năm 1945 đến giữa những năm 70 của thế kỉ XX có thể được chia thành các giai đoạn chính như sau:

1. Giai đoạn đầu (1945-1953): Giai đoạn này bắt đầu sau chiến thắng của Liên Xô và quân đội Đồng Minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Trong giai đoạn này, các nước Đông Âu được Liên Xô chiếm đóng và các phe đồng minh cầm quyền nắm giữ quyền lực. Các chính phủ được thành lập dưới sự kiểm soát của Đảng Cộng sản và Bộ Nội vụ Liên Xô. Các biện pháp quản lý kinh tế tập trung và cải cách đất đai được thực hiện để xây dựng nền kinh tế phụ thuộc và quốc ưu hóa cho Liên Xô.

2. Giai đoạn tăng trưởng kinh tế và xây dựng quốc gia (1953-1968): Giai đoạn này bắt đầu sau cái chết của Joseph Stalin và sự lên nắm quyền của Nikita Khrushchev tại Liên Xô. Chính sách "Bẻ gãy vòng xoáy" và "Bệnh viện dưới mái nhà" được thực hiện để tăng cường năng suất công nghiệp và nông nghiệp, giống như các chính sách tương tự ở Liên Xô. Đồng thời, các nước Đông Âu cũng đưa ra các chính sách cải cách kinh tế và xã hội nhằm tăng cường quyền lực của phe công nhân và nông dân, cải thiện đời sống nhân dân và giảm bớt sự phụ thuộc vào Liên Xô.

3. Giai đoạn hòa nhập kinh tế và chính trị với Liên Xô (1968-1978): Giai đoạn này bắt đầu sau cuộc xâm lược của Liên Xô vào Cộng hòa Séc và Slovakia trong sự kiện được gọi là Quỹ Điện Moscow. Liên Xô đàn áp mạnh mẽ các phong trào cải cách trong vùng và thiết lập một chính phủ đồng minh do Liên Xô kiểm soát. Những năm 1970, các chính quyền địa phương ở Đông Âu áp dụng chính sách "đổ lỗi" ngày càng tăng, gây ra sự thất vọng và tạo ra mức độ bất tin cao.

4. Giai đoạn suy thoái kinh tế và sự khủng hoảng chính trị (1978-1990): Giai đoạn này bắt đầu sau khi Leonid Brezhnev qua đời và tình hình kinh tế và chính trị trong khu vực suy thoái. Tình hình kinh tế khó khăn, với sự suy giảm năng suất và sự chậm trễ trong việc áp dụng công nghệ tiến bộ. Sự bất mãn đối với chế độ cộng sản và quyền lực Liên Xô gia tăng, và các cuộc biểu tình và phong trào đòi tự do mới bắt đầu nổi lên trong các nước Đông Âu. Cuối cùng, các chính