Chiến tranh chính là nỗi hiểm họa, là thứ cướp đi sinh mạng của hàng triệu con người vô tội, chỉ vì lòng tham không đáy của những kẻ thống trị. Khi chiến tranh tới nó đem đến một cơn bão lớn, tới khi rời đi thì để lại bao nhiêu đau thương và mất mát. Những người còn sống sót qua năm tháng lịch sử ấy là những người đau khổ nhất, phải đối mặt với cái chết của người thân xung quanh mình , trở nên cô độc, lạc lõng trên mảnh đất hoang tàn và Bảo Ninh – nhà văn quân đội đã gửi nỗi niềm mình vào trong văn chương, tác phẩm “Bí ẩn của làn nước” chính là bức tranh hiện thực khắc họa lại khung cảnh trật vật, quặn lòng của con người với làn nước dữ dội để dành được sinh mệnh.

“Bí ẩn của làn nước” kể về câu chuyện của nhân vật “tôi” một người canh gác hộ đê trên điển, khi nghe tin vợ trở dạ cũng không rời bỏ trách nhiệm với công việc để quay về chứng kiến hình ảnh thiêng liêng nhất, sự xuất hiện trên trần đời của đứa con nhỏ và bên cạnh, chắm sóc lúc vợ yếu đuối, đau đớn nhất. Nhưng lúc bấy giờ, nước ta phải đối mặt với tai họa lớn – giặc Mỹ, chúng sang xâm lược ta với lòng hiếu thắng, quyết tâm biến nước ta trở thành thuộc địa, phục tùng chúng. Tiếng bom đạn trở thành một phần trong cuộc sống của mỗi người dân.

Thời điểm câu chuyện gặp phải hiểm họa với làn nước chính là vào lúc đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, Mỹ ném hàng loạt bom đạn xuống phá tan đê điều trước làng, đê vỡ như cơn đại hồng thủy lấn vào làng. Nhân vật tôi nhanh nhạy thấy được điều đó nên lập tức chạy về, kéo theo vợ và con, hai người vật lộn với những làn nước dữ, leo được lên đến mái nhà thì gặp phải đợt lũ thứ hai, mái nhà bị cuốn trôi may mắn thay lại vướng vào thân đa trước đình làng. Nhờ đó mà gia đình nhỏ đã sống sót bằng cách gắng gượng bám vào cành cây, bản năng muốn thoát khỏi cái chết của con người lúc nào cũng mãnh liệt, nhân vật tôi với tâm trạng gấp rút, lo lắng lúc ấy cũng theo chính bản năng trong tiềm thức mà bảo vệ gia đình nhỏ, thể hiện tư chất của một người chồng, người cha. 

Nhưng thời gian trôi đi, mực nước ngày càng dâng lên mà không có ý định rút xuống, cây đa trở thành “Phao cứu sinh” của tất cả mọi người, ai cũng muốn mình và gia đình sống sốt qua kiếp nạn lần này. Song vẫn có người không thể thoát được số phận đã định trước, điển hình là hai mẹ con trong truyện, mặc dù nhân vật tôi đã cố gắng hết sức mình đưa tay ra nhưng lại không thể cứu được được họ. Hay khi cành cây – chỗ mà gia đình nhỏ của anh bám lấy bị gãy, mọi thứ trở nên hỗn loạn hơn thể, cả đứa con và vợ đều rơi xuống nước “Nước lạnh, ngầu bùn, sâu hút và cuốn mạnh”, anh cũng phi xuống theo, cứu được con gái bé mới sinh nhưng không thể cứu được vợ và con trai. Đến khi tỉnh dậy trên chiếc ca nô cứu nạn đầy ắp người, bên cạnh chỉ còn lại đứa con nhỏ đang được một người phụ nữ lạ ôm trong vòng tay và nói lời an ủi với anh. Những điều đó tưởng chừng là bình thường, lại trở thành động lực cho chiếc dao sắc bén, cứa vào trái tim kích thích đến tâm trí nhân vật “tôi”– về sự thất bại, đến lúc cuối cũng không thể cứu vớt được gia đình, mọi thứ trở nên đổ vỡ, nỗi đau ấy chảy theo dòng ký ức sâu đậm trong lòng người đàn ông này.  

Cho tới khi về già, đứa bé sơ sinh khi ấy đã lớn lên trở thành một thiếu nữ xinh đep, thì trong thân tâm nhân vật tôi vẫn còn nặng nề, phảng phất về cảnh tượng kinh hãi lúc ấy. Dù cho dòng chảy thời gian vẫn cứ trôi nhưng ký ức, nỗi đau mất đi người thân vẫn trở thành cái gai với biết bao người, hình tượng nhân vật “tôi” được tác giả khắc họa lên nhằm trần thuận về đời sống khổ cực của nhân dân trong thời điểm chiến tranh chống Mỹ, về nỗi đau mất đi người thân không bao giờ có thể nguôi ngoai.