Hành trình phát triển của văn minh Đông Nam Á gắn liền với các giai đoạn phát triển của lịch sử khu vực, có thể chia thành ba giai đoạn: từ đầu Công nguyên đến thế ki X, từ thế kỉ X đến thế kỉ XV, từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX.

a) Từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X

– Từ đầu Công nguyên đến thế kỉ VII, trên nền tảng của văn hoá bản địa với kĩ nghệ sắt khá phát triên và những ảnh hưởng của văn hoá Án Độ, Trung Quốc, ở Đông Nam Á đã hình thành một số quốc gia, như Phù Nam, Chăm-| pa, Ta-ru-ma, Ma-lay-u, Ha-ri-pun-giay-a,… trong đó lớn mạnh nhất là Phù Nam.

– Từ thế ki VII đến thế kỉ X, sau khi Phù Nam suy yếu, khu vực Đông Nam Á hình thành thêm mộ số quốc gia mới, bên cạnh đó là một số quốc gia nhỏ trước đây bị thôn tính hoặc hợp nhất lại với nhau thành những nước lớn hơn, tiêu biểu là Ăng-co, Si vi-giay-a.

– Sự ra đời và bước đầu phát triển của các nhà nước là thành tựu văn minh nôi bật nhất trong giai đoạn này.

Di tích Trà Kiệu – kinh đô của vương quốc Chăm-pa (Quảng Nam, Việt Nam)

b) Từ thế kỉ X đến thế ki XV

– Đây là giai đoạn hình thành những quốc gia thống nhất và lớn mạnh ở Đông Nam Á, như Đại Việt, Ăng-co, Chăm-pa, Pa-gan, Lan Xang, Su-khô-thay, A-giút-thay-a, Ma-gia-pa-hít,…

Thành cổ Pa-gan (Mi-an-ma)

– Sự hoàn thiện của các nhà nước quân chủ với nên kinh tế phát triển thịnh đạt và xã hội ổn định đã đưa văn minh Đông Nam Á bước vào giai đoạn phát triển rực rỡ. Trong giai đoạn này văn minh Đông Nam Á đã định hình bản sắc với những thành tựu đặc sắc và sáng tạo trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc những ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ, Trung Quốc. Bên cạnh đó, sự xâm nhập và lan toả của Hồi giáo đã tạo nên những sắc thái mới cho văn minh Đông Nam Á.

c) Từ thê kỉ XVI đến thê kỉ XIX

– Đây là giai đoạn khủng hoảng và suy vong của nhiều quốc gia phong kiến Đông Nam Á gắn liền với quá trình xâm nhập của các nước phương Tây, khởi đầu bằng sự kiện người Bồ Đào Nha đánh chiếm Ma-lắc-ca (1511).

– Sự du nhập văn hoá phương Tây cũng đem đến cho Đông Nam Á nhiều yếu tố văn hoá mới, như tôn giáo, ngôn ngữ, các hình thức văn hoá vật chất, tư tưởng nhân văn,… Văn minh Đông Nam Á trong giai đoạn này tiếp tục phát triển và đạt nhiều thành tựu quan trọng, đặc biệt là văn học, nghệ thuật.