Nhân vật là một trong những yếu tố được đánh giá là linh hồn của tác phẩm. Một tác phẩm xuất sắc bao giờ cũng xây dựng thành công nhân vật. Có những tác phẩm dù chỉ khắc hoạ một vài nét rất đơn giản nhưng nhân vật vẫn hiện ra sống động và đầy ấn tượng đối với độc giả. Truyện ngắn Thầy giáo dạy vẽ của tôi của tác giả Xuân Quỳnh đã xây dựng thành công thầy Bản – một người thầy đáng kính của bao thế hệ học trò. Là một tấm gương sáng để mỗi chúng ta học hỏi.

Nhân vật thầy Bản xuất hiện theo dòng ký ức của tôi và các bạn cùng trang lứa – là những thế hệ học sinh của thầy Bản. Trong ký ức của tôi có rất nhiều thầy cô giáo đã dạy mình song thầy Bản vẫn để lại những ấn tượng sâu đậm nhất. Đó là một người thầy có cuộc sống bình dị và hội tụ những phẩm chất đẹp đẽ của những nhà giáo trong xã hội. Trong câu chuyện của tôi thầy Bản là thầy giáo dạy mình cách đây đã rất nhiều năm, thầy vừa mới mất nên, tôi cũng mới nhận được tin. Tôi ngậm ngùi và nhớ lại những kỷ niệm cùng với thầy.

Thầy Bản dạy môn vẽ, với đồng lương giáo viên ít ỏi nên thầy cũng giản dị và xuề xoà hết mức có thể “Thầy ăn mặc theo kiểu của trí thức thời trước: bộ com-lê đen đã cũ lắm, nhưng chiếc ca-vát vẫn luôn thắt chỉnh tề trên cổ. Thầy thường đội mũ nồi, bộ râu mép rậm lấm tấm bạc, đôi giày cũ và chiếc cặp da nâu cũng đã sờn rách” dẫu vậy ngoại hình, tư thế, tác phong của thầy vẫn toát lên một vẻ trí thức, nghèo nhưng không quá rách, có cái gì đó vẫn rất tươm tất, gọn gàng và chỉnh tề. Đúng chuẩn mực của một nhà giáo, nghèo nhưng vẫn thanh cao, giản dị và sống trọn với nghề bằng đam mê, nhiệt huyết.

Thầy ở trên một gác xép cũ với cô cháu gái, vợ và con đã mất từ lâu nên thành thử đam mê với nghề của thầy càng nhiệt huyết hơn, công việc luôn được đặt lên hàng đầu “Thầy luôn đăm chiêu, nhưng hiền hậu. Chẳng bao giờ thầy cáu giận, gắt gỏng chúng tôi. Cũng chẳng bao giờ thầy bỏ một tiết lên lớp nào, kể cả những hôm thầy yếu mệt, giọng run run” đó chính là sự tận tụy hết mình của một người giáo viên. Vì thế dẫu chỉ là một môn phụ, cả tuần chỉ có một tiết trên một lớp nhưng học sinh đứa nào cũng rất ấn tượng với thầy..

Thầy cũng chính là người đã truyền đam mê hội hoạ cho học sinh của mình “Thầy dạy chúng tôi kẻ chữ, vẽ cái sọt giấy, lọ mực, viên gạch, thỉnh thoảng mới có một bài “vẽ tự do” cảnh chùa hoặc lao động ở vườn trường. Thầy dạy rất ân cần, tỉ mỉ, chỉ bảo cho chúng tôi từng li từng tí: cách tô màu, đánh bóng, cả cách gọt bút chì thế nào cho đẹp và dễ vẽ” chính vì thế tôi luôn ấn tượng với thầy , cảm phục và kính nể tài và tâm của thầy Bản.

Chính vì lòng ngưỡng mộ với thầy nên chúng tôi đã bàn nhau đến xem buổi triển lãm ảnh trong đó có bức tranh của thầy. Nghe thầy nói bằng một giọng ngập ngừng trong phòng triển lãm có tranh của thầy ở đó nên chúng tôi đã đến xem. Dù bức tranh không quá nổi bật nhưng đó là cả tâm huyết, đam mê của thầy nên lứa học trò vô cùng trân trọng. Chúng đã nhận xét khen ngợi thay cho những độc giả ở đó, tuy chỉ là những lời nói dối nhưng cũng đã tiếp thêm sức mạnh cho thầy trong cuộc đời làm nghề.

Nhân vật thầy Bản được xây dựng qua người kể chuyện ngôi thứ nhất điều đó khiến nhân vật trở nên gần gũi và chân thực hơn. Các chi tiết khắc họa ngoại hình, hành động, lời nói cũng góp phần bộc lộ tính cách của nhân vật. Xây dựng nhân vật thầy Bản tác phẩm ca ngợi những người thầy chân chính trong xã hội với những phẩm chất đẹp đẽ, đáng kính. Vì thế thầy Bản đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng thật sâu đậm.

Câu chuyện “Thầy giáo dạy vẽ của tôi” của tác giả xuân Quỳnh đưa người đọc đến một dòng cảm xúc nghẹn ngào, sâu lắng về đạo làm trò, nổi bật hơn cả là tấm lòng thương yêu học trò, tận tâm với công việc của nhân vật thầy Bản qua hồi tưởng của cậu học trò Châu - họa sĩ - kỹ sư nhà máy cơ khí.

      Hình ảnh về người thầy luôn đọng mãi trong tâm trí Châu với những kỷ niệm không thể nào quên. Thầy Bản là một người đầy có bề dày kinh nghiệm của nghề giáo. Khi Châu học lớp năm, thầy đã có mái tóc bạc phơ. Thầy ăn mặc theo phong cách xưa cũ với bộ com-le đen sờn màu, thầy đội mũ nồi, đeo dày và chiếc cặp da nâu cũ kĩ, râu mép của thầy đã lấm tấm bạc. Chỉ bằng vài chi tiết, ta có thể thấy thầy Bản đã bước vào tuổi xế chiều, thầy cống hiến cả cuộc đời mình để truyền lại cho thế hệ mầm non một kho tàng hội họa trù phú. Thầy yêu thương tất cả học sinh của mình, thầy ân cần, hiền hậu, chẳng bao giờ gắt gỏng hay cáu giận gì. Dù tuổi tác không còn trẻ, sức khỏe đã giảm sút đi nhiều nhưng thầy luôn tận tâm với công việc. Mặc cho có ốm yếu, sốt cao nhưng thầy chưa bao giờ phụ lòng học sinh, thầy luôn có mặt đủ, không bỏ một tiết lên lớp nào. Hiếm có thể thấy một người thầy nào tâm huyết với học trò, với nghề như vậy. Có lẽ bởi vì thầy yêu cái đẹp, tâm hồn say mê hội họa đã dẫn dắt thầy gắn bó với nghề này, gắn bó với những cô cậu học trò đáng yêu. Thầy muốn gửi gắm ước mơ, khát vọng của mình vào những mầm non tươi đẹp của đất nước. Thầy dạy học sinh chu đáo, tỉ mẩn từng chút một. “Thầy dạy chúng tôi kẻ chữ, vẽ cái sọt giấy, lọ mực,... Thầy ân cần, tỉ mỉ chỉ bảo cho chúng tôi từng li từng tí: cách tô màu, đánh bóng, cả cách gọt bút chì thế nào cho đẹp và dễ vẽ.” Thầy tận tâm hướng dẫn học sinh từng li từng tí, thầy mong muốn từng nét vẽ là từng ước mơ được chắp cánh bay xa. 

      Hoài bão về nghệ thuật vẫn luôn rực cháy trong trái tim của thầy. Đó là “Những câu chuyện về hội họa, về màu sắc và đường nét, về thế giới thứ hai rực rỡ, diệu kỳ của những bức tranh, những cánh cửa mở tới khu vườn tốt lành và đẹp đẽ”. Qua lời kể của Châu về câu chuyện của thầy, có thể thấy hội họa đã trở thành nguồn sống, nhịp thở, hòa cùng dòng máu chảy trôi trong con người thầy. Nguồn sống đó còn thể hiện ở những bức học tỉ mỉ, nhiều màu sắc về vạn vật xung quanh của thầy trên căn gác mái. Khát khao cháy bỏng là thế nhưng trái tim của thầy cũng yếu đuối vô cùng. Thầy bồi hồi, xúc động khi báo tin bức tranh của mình được trưng bày ở triển mỹ thuật thành phố. Thầy cứ loay hoay, đi đi lại lại ngắm nhìn bức tranh của mình mãi không thôi. Ta càng thấy đồng cảm và thương thầy hơn khi thầy bối rối vì cảm động thông báo với học trò rằng bức tranh của thầy đã được một số người thích và ghi nhận. Ấy thế mà thầy khiêm tốn, ân hận nói rằng: “Bức tranh ấy tôi chưa được vừa ý...Nếu vẽ lại tôi sẽ sửa chữa nhiều hơn.” Thầy đâu biết rằng lời bình trong cuốn sổ cảm tưởng đó chính do những cô cậu học trò vì yêu mến thầy, thương cảm cho tài năng bị chôn vùi của thầy nên mới quyết định thực hiện hành động ý nghĩa đó.

      Người thầy đáng kính đó nay đã đi xa nhưng để lại muôn vàng kính trọng cho thế hệ học sinh bấy giờ. Thầy làm cho những tâm hồn ngây thơ biết yêu hội họa. Thầy trở thành một tấm gương sáng chói về sự cần cù, chăm chỉ, cống hiến hết mình với công việc, một con người giàu tình yêu thương, tấm lòng trong sạch, chân chính giúp cho thế hệ mai sau noi theo. Thầy không nổi tiếng và thành công trong sự nghiệp nhưng trong mắt học trò, thầy luôn là hình mẫu lý tưởng với hình ảnh hiền từ, khiêm nhường đáng quý trọng.