Lực lượng sản xuất được hiểu là mối quan hệ giữa con người với tự nhiên được hình thành trong quá trình sản xuất. Trình độ của lực lượng sản xuất thể hiện ở thể hiện ở trình độ khống chế tự nhiên của con người. Đó là kết quả năng lực thực tiễn của con người tác động vào tự nhiện để tạo ra của casit vật chất nhằm bảo đảm sự tồn tại và phát triển của con người.

Các yếu tố cấu thành lực lượng sản xuất, chủ yếu bao gồm hai yếu tố sau đây:

• Tư liệu sản xuất;
• Lực lượng con người

Trong đó, tư liệu sản xuất đóng vai tròng là một khách thể, còn con người luôn là chủ thể. 

Cụ thể, Lực lượng sản xuất bao gồm: tư liệu sản xuất do xã hội tạo ra, trước hết là công cụ lao động. Người lao động với những kinh nghiệm sản xuất théo quen lao động, biết sử dụng tư liệu sản xuất để tạo ra của cải vật chất. Theo đó, tư liệu sản xuất bao gồm đối tượng lao động, tư liệu lao động (công cụ lao động) và những tư liệu lao động khác.Trong đó, đối tượng lao động không phải là toàn bộ giới tự nhiên, mà chỉ là một bộ phận của giới tự nhiên được đưa vào sản xuất, con người không chủ chỉ trong giới tự nhiên những đối tượng lao động có sẵn, mà còn sáng tạo ra bản thân đối tượng lao động.

Mối quan hệ giữa tư liệu lao động và đối tượng lao động. Tư liệu lao động là vật thể hay phức hợp vật thể mà con người đặt giữa mình với đối tượng lao động, chúng dẫn chuyển sự tác động của con người vào đối tượng lao động. Đối tượng lao động  và tư liệu lao động là những yếu tố vật chất của quá trình lao động sản xuất hợp thành tư liệu sản xuất. Đối với mỗi thế hệ mới tư liệu lao động do thế hệ trước để lại và trở thành điểm xuất phát cho thế hệ tương lai. Vì vậy, những tư liệu lao động đó là cơ sở sự kế tục của lịch sử, Tư liệu lao đọng chỉ trở thành lực lượng tích cực cải biên đối tượng lao động khi chúng kết hợp với đời sống. Tư liệu lao động dù có ý nghĩa lơn lao đống đêu nhưng nếu tách khỏi người lao động thì cũng không thể phát huy được tác dụng, không thể trở thành lực lượng sản xuất của xã hội.

Ý nghĩa của lực lượng sản xuất, cụ thể như sau:

• Lực lượng sản xuất tạo ra tiền đề vật chất cho sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người. Nó cũng là tiêu chí cơ bản để đánh giá sự tiến bộ xã hội trong giai đoạn lịch sử nhất định. Chính vì cậy, trong tác phẩm "Hệ tư tưởng Đức", C. Mác khẳng định : "Lịch sử chẳng qua chẳng qua là sự tiếp nối của những thể hệ riêng lẽ trong đó mỗi thế hệ đều khai thác những vật liêu, những tư bản, những lực lượng sản xuất do tất cả những hế hệ trước để lại. Do đó, mỗi thế hệ một mặt tiếp tục hoạt động được truyền lại, trong những hoàn cảnh đã thay đổi, và mặt khác, lại biến đổi những hoàn cảnh cũ bằng một hoạt động hoàn toàn thay đổi";
• Các yếu tố hợp thành lực lượng sản xuất thường xuyên có quan hệ chặt chẽ với nhua, Trong sự phát triển của hệ thống công cụ lao động và trình độ khoa học - kỹ thuật, kỹ năng lao đọng của con người đóng vai trò quyết định. Con người là nhân tố trung tâm, và là mục đích của nền sản xuất xã hội. Lê nin viết "Lực lượng sản xuất hàng đầu là toàn thể nhân loại công nhân, là người lao động";
• Người lao động với tư cách là một bộ phận lực lượng sản cuất xã hội phải là người có thể lực, có tri thức văn hóa, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, có kinh nghiệm và thói quen tốt, phẩm chất tư cách lành mạnh, lương tâm nghề nghiệp và trách nhiệm cao trong công việc. Trước đây do chưa chú trọng đúng mức đến vị trí của người lao động, chúng ta chưa biết khai thác phát huy mọi sức mạnh của nhân tố con người. Mặc dù năng lực sản xuất và kinh nghiệm sản xuất của con người còn phụ thuộc vào những tư liệu sản xuất đang có mà họ đang sử dụng. Nhưng sự tích cực sáng tọa của người lao động đã thúc đẩy sự phát triển kinh tế;
• Nước ta là một nước giàu tài nguyên nhiên nhiê, có nhiều nơi mà con người chưa từng đặt chân đến nhưng nhờ sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật và quá trinh công nghệ tiên tiến, con người có thể tạo ra được những sản phẩm mới có ý nghãi quyết định tới chất lượng cuộc sống và giá trị của nền văn minh nhân loại. Chính việc tìm kiếm ra các đối tượng lao động mới sẽ trở thành động lực cuốn hút mọi hoạt động của con người.

Tóm lại, lực lượng sản xuất là toàn bộ những năng lực thực tiễn được sử dụng trong quá trình sản xuất của xã hội qua các thời kỳ nhất định. Về mặt cấu trúc thì lực lượng sản xuất bao gồm hệ thống những tư liệu sản xuất và sức lao động được dùng cho việc sản xuất. Trong đó:

• Người lao động là chủ thể của quá trình lao động và sản xuất, Với sức mạnh, kỹ năng của bản thân, họ sử dụng các tư liệu lao động để tác động vào đối tượng và sản xuất ra của cải vật chất. Đây chính là yếu tố có vai trò quan trọng;
• Tư liệu sản xuất chính là điều kiện vật chất cần thiết để có thể tổ chức sản xuất, bao gồm tư liệu lao động và đối tượng lao động. Đối tượng lao động là yếu tố vật chất của sản xuất mà con người dùng tư liệu lao động để tác động lên, nhằm biến đổi chúng sao cho phù hợp với mục đích sử dụng nhất, Tư liệu lao động là yếu tố vật chất mà con người dùng để tác động trực tiếp lên đối tượng lao động. Tư liệu lao động gồm có công cụ lao động và phương tiện lao động.

Trong bất cứ một xã hội nào để có thể tạo ra của cải, vật chất không chỉ có các yếu tố về người lao động mà còn phải kết hợp thêm cả tư liệu sản xuất nữa. Bở lẽ nếu không có công cụ lao động phục vụ cho quá trình lao động thì con người sẽ không thể tác động được lên đối tượng lao động để tạo ra của cải vật chất.