Tư tưởng trọng nam khinh nữ ở nước ta được lý giải dựa trên ảnh hưởng của tư tưởng Nho giáo và nhận thức của người dân về thực tiễn cuộc sống: Người đàn ông có trách nhiệm nối dõng dòng họ, sẽ trông nom chăm sóc mồ mả tổ tiên; không có con trai là một điều bất kính với tổ tiên dòng họ. Nam giới là nguồn lao động chính, kế thừa tài sản của gia đình và có trách nhiệm chăm sóc cha mẹ lúc về già. Khi hệ thống phúc lợi xã hội đối với người già còn chưa phát triển, nhất là tại các vùng nông thôn, nơi 74% dân số đang sinh sống, con cái chăm sóc cha mẹ già vẫn là hết sức quan trọng. Người già vẫn đa phần phải dựa vào sự hỗ trợ trong gia đình. Chính vì cái tư tưởng “nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô” đã đẩy nhiều gia đình rơi vào bi kịch mà nguyên nhân chỉ vì người trong cuộc không sinh được con trai nối dõi tông đường.  

Thời xưa tư tưởng "trọng nam khinh nữ" thể hiện rất rõ nét, rất khắc nghiệt và đau lòng, ngay từ khi chào đời và xác định được giới tính thì sự phân biệt đối xử với các bé gái đã diễn ra rất gay gắt, qua nhiều thế kỉ, theo Xinran (một nhà văn Trung Quốc) đã kể lại những chi tiết khủng khiếp của một nghi lễ cổ xưa về ngày sinh với một chiếc chậu tắm sơ sinh đặc biệt:

"Ở trên cùng là chậu nước ấm dành để tắm cho bé trai, được gọi là ‘nước gốc’. Bên dưới là nước sôi, gọi là ‘nước giết người’. Nếu đứa trẻ sinh ra là bé trai, đứa bé sẽ được tắm ở chậu ‘nước gốc’ và trở thành một thành viên của gia đình. Nếu là bé gái, chiếc chậu trên cùng sẽ bị lật xuống và đứa bé bị thả vào chậu ‘nước giết người’ ở dưới." Đôi khi, bà đỡ thực hiện hành động khủng khiếp này nhưng có khi chính những bà mẹ tự mình làm. Nhà văn bổ sung thêm rằng người ta có thể xác định được số bé gái được cho làm con nuôi nhưng không thể tính được số bé gái đã bị giết hại.
Còn ngày nay, khi công nghệ siêu âm xuất hiện và trở nên phổ biến, nhiều gia đình cũng chọn giới tính cho thai nhi, việc nạo phá thai do thai nhi là nữ vẫn thường xuyên xảy ra, khá phổ biến ở Trung Quốc và có ít nhất 13 triệu ca phá thai mỗi năm đặc biệt là ở vùng nông thôn cùng với chính sách "một con", làm mất cân bằng giới tính vì quan niệm "trọng nam khinh nữ"…Và thật đau lòng khi chúng ta biết đến việc thi thể của 15 trẻ sơ sinh vừa được phát hiện dưới lòng sông ở thành phố Tế Ninh, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. "Độ tuổi của những đứa trẻ này chưa được xác định nhưng dựa vào kích thước cơ thể, đó có thể là những em bé còn nhỏ và thậm chí là bào thai."

Báo Global Times cho biết theo số liệu từ năm 2005, tỷ lệ nam-nữ ở Trung Quốc là 119-100. Tuy nhiên, nghiên cứu của CASS cho thấy hiện tại, ở nhiều vùng, tỷ lệ nam nữ chênh lệch tới mức 130-100. CASS đánh giá đây là một vấn đề dân số nghiêm trọng của Trung Quốc.

Ngày nay tình trạng trọng nam khinh nữ đã được cải thiện hơn xưa nhưng với những gì mình tìm hiểu được, thì mình vẫn cảm thấy rất bức xúc. Dù là nam hay nữ thì tất cả chúng ta sinh ra đều là con người, là một "hạt cát" trong "sa mạc" rộng lớn. Liệu như vậy có phải là quá bất công với nhau không? Làm sao để chúng ta có thể xóa bỏ được nỗi thống khổ ấy của nữ giới, nhất là ở Trung Quốc? Vẫn chỉ là câu hỏi mà mình nghĩ vẫn chưa thể giải quyết hết được.

Việc những gia đình, dòng họ không có con cháu trai nối dõi hiện nay vẫn bị xem là tuyệt tự và khi bố mẹ hoặc ông bà chết đi sẽ không có người và nơi thờ cúng là một thực tế. Thế nên phần lớn các hiện nay vẫn phải cố đẻ con trai.

Bây giờ nước ta không còn bị đế quốc đô hộ và bọn quan lại phong kiến áp bức nữa nhưng tư tưởng phong kiến vẫn còn ăn sâu trong tiềm thức của nhiều người, từ nông thôn tới thành thị, từ những người không có học đến những nhà trí thức. Nhiều người còn lầm tưởng những tư tưởng phong kiến, những hủ tục lạc hậu về ma chay, cưới xin, về thờ cúng tổ tiên, dòng họ... là truyền thống, là tục lệ của dân tộc.

Việc những gia đình, dòng họ không có con cháu trai nối dõi hiện nay vẫn bị xem là tuyệt tự và khi bố mẹ hoặc ông bà chết đi sẽ không có người và nơi thờ cúng là một thực tế. Thế nên phần lớn các gia đình hiện nay vẫn phải cố đẻ cho được con trai.

Mặc dầu vẫn tuyên truyền không được trọng nam, khinh nữ nhưng không chuyển biến là mấy, dân số vẫn tăng cao. Thiết nghĩ cần phải có một cuộc cách mạng để tháo gỡ những vướng mắc mà các tư tưởng phong kiến vẫn trói buộc chúng ta bấy lâu nay.

Có thể thấy rằng tư tưởng trọng nam khinh nữ đã nối tiếp qua nhiều thế kỉ, nó không những chỉ làm mất cân bằng giới tính, mà còn làm rối loạn xã hội lẫn an ninh trật tự của đất nước. Hiện trạng đau lòng này không chỉ gây ám ảnh đối với người dân mà còn làm xôn xao dư luận.