Mây trắng còn bay là một tác phẩm truyện ngắn để lại trong em nhiều ấn tượng và cả những xúc cảm khó diễn tả. Tác giả đã tận dụng ngôn ngữ chân thực, đậm chất Việt Nam để miêu tả một cách chân thật và đau đớn những cảnh tượng trong cuộc chiến. Trong đó, nhân vật để lại trong em nhiều ấn tượng nhất là nhân vật bà cụ.

Ninh là truyện ngắn viết về đề tài chiến tranh sau năm 1975. Tác phẩm ra đời trong thời kì đất nước hoà bình và bước vào giai đoạn đổi mới toàn diện.

Trong “Mây trắng còn bay”, tác giả Bảo Ninh xây dựng bốn nhân vật, đó là nhân vật “tôi” (người kể chuyện), “tay vận comple”, cô tiếp viên hàng không và “bà cụ”. Trong đó, “bà cụ” là nhân vật chính, là nhân vật trung tâm của câu chuyện, mọi diễn biến trong truyện đều xoay quanh nhân vật này. Tác giả miêu tả những tình huống và cảm xúc của nhân vật chính, những trạng thái tinh thần của anh ta sau những trận chiến, những cảm giác lạc lõng, đau khổ, tuyệt vọng. Những mảng màu sắc trong truyện của Bảo Ninh chính là những gì gần như không thể diễn tả được bằng lời, nhưng lại được tác giả miêu tả rất tinh tế và chân thật, tạo nên một sức hút riêng đối với độc giả.

Nhân vật trung tâm của truyện ngắn này là nhân vật bà cụ. Các chi tiết miêu tả ngoại hình “Hình vóc bé nhỏ, teo tóp của bà như chìm lấp vào thân ghế”, “lưng còng, hai bàn tay gầy guộc” khắc hoạ rõ nét vẻ ngoài lam lũ, vất vả, khắc khổ của người mẹ, người phụ nữ Việt Nam xưa. Từ cử chỉ “bà cụ chẳng dám hỏi han gì thêm. Bà ngồi im, ôm chặt trong lòng một chiếc làn mây… bà không muốn nhận khay đồ ăn, “Tất cả các thứ hộp thứ gói trên khay bà dồn hết vào chiếc làn mây. Bà chẳng ăn chút gì… bà cũng chỉ xin một cốc nước lọc.” đến lời nói sử dụng nhiều từ ngữ đưa đẩy “các bác kìa, bác nhỉ, thưa các bác…” hay “Thảo nào hai lượt tàu bay “những” triệu bạc… Các chú cho già “thì có” khiến cho nhân vật bà cụ hiện lên với những nét đặc trưng tiêu biểu của tầng lớp nông dân ở làng quê Việt Nam: xởi lởi, cởi mở, tiết kiệm, chắt chiu. Nhưng qua đó cũng hiện lên một mảnh đời cơ cực, nhọc nhằn, vất vả. Ta vừa buồn cười khi bà chẳng dám ăn đồ ăn trên máy bay vì sợ tốn tiền, hay khi bà nhờ cô tiếp viên mở giúp cái cửa sổ máy bay cho thoáng nhưng ta lại càng thương bà cụ hơn khi biết đây là lần đầu tiên trong cuộc đời, người mẹ ấy đi máy bay, bà bày đồ cúng cho con trên máy bay, trên vùng trời con mình là chiến sĩ phi công hy sinh gần 30 năm trước. Khi chứng kiến cái dáng vẻ sợ sệt, van lơn, khẩn khoản của bà cụ với tay vận complet, ta lại càng thương cảm, xót xa.

Trước hết bà cụ được khắc hoạ là nhân vật "quê mùa". Nó thể hiện trong vẻ ngạc nhiên của bà cụ khi lần đầu đi máy bay đối lập với tâm trạng của những hành khách khác. Khi chuyến bay gặp thời tiết xấu cụ cũng bình thản, ngạc nhiên ngắm nhìn mây Do bà cụ chưa đi máy bay bao giờ nên cụ không biết thời tiết xấu ảnh hưởng đến sự an toàn của chuyển bay để mà lo sợ. Khi nhìn thấy những đám mây, lời nói thốt kêu lên” một cách ngạc nhiên “Mây ngay ngoài, các bác kìa!”, “Vậy mà sao nhiều người họ kháo là tàu bay trỗi cao được hơn mây bác nhỉ?”, “Chả biết đâu trời đâu đất thế này biết lối nào mà về bến, thưa các bác?”. Cách so sánh giản dị, thân thuộc với những người dân quê. “Mây cận quá, bác nhỉ, với tay ra là với được - Y thể cây lá ngoài vườn.” Qua cái nhìn của nhân vật “tôi”, bà cụ lạc lõng giữa cuộc sống hiện đại: “Bà ngồi im, ôm chặt trong lòng một chiếc làn mây. Hình vóc bé nhỏ, teo tóp của bà như chìm lấp vào thân ghế”. Qua cuộc đối thoại với tiếp viên hàng không, khi cô tiếp viên đẩy xe đưa bữa điểm tâm đến. bà không muốn nhận khay đồ ăn. Bà bảo cơm nước lạ kiểu chẳng đũa bát gì chẳng quen, mấy lại đã ăn no bụng hồi sớm, mấy lại cũng thực tình là già chẳng có lắm tiền. Bà cụ còn đề nghị cô tiếp viên mở cửa sổ máy bay: Lát qua đấy con bật dùm già cái cửa tròn này con nhé, cho thoáng. Từ đây ta thấy được một bà cụ quê mùa nhưng cũng chân chất, thật thà.

Không đơn giản là một người già quê mùa, cụ bà là người đã trải qua đau thương của chiến tranh......

Truyện ngắn “Mây trắng còn bay” được kể lại bằng ngôi thứ nhất, qua lời của nhân vật “tôi” – một trong những người có mặt trong chuyến bay đó và là người ngồi gần bà cụ. Chính vì vậy nhân vật “tôi” là người chứng kiến mọi việc, kể lại câu chuyện một cách chân thực, khách quan, tăng tính thuyết phục cho truyện đồng thời có thể thay mặt tác giả trực tiếp bày tỏ suy nghĩ, tình cảm.

Bên cạnh đó, "Mây trắng còn bay" còn là một tác phẩm mang thông điệp sâu sắc về chiến tranh và nhân văn. Tác giả đã thể hiện rõ sự thất vọng và tuyệt vọng của nhân vật chính khi phải đối mặt với sự ngược đãi, đau khổ, mất mát không đáng có trong cuộc chiến. Tác phẩm đưa ra câu hỏi về ý nghĩa của cuộc chiến và giá trị của nhân văn, cũng như đưa ra thông điệp rằng sự sống và tình yêu luôn đẹp đẽ, dù cho có bao nhiêu khó khăn và đau đớn.