Cơ sở hình thành Văn minh Văn Lang - Âu Lạc và Chăm Pa có những điểm tương đồng và khác biệt như sau:

Tương đồng:
Cả hai văn minh đều phát triển trên địa bàn Đông Nam Á, trong khu vực đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long.
Đều có nền văn hóa độc đáo, phát triển dựa trên nền tảng của các dân tộc bản địa.
Đều văn minh đều có nền kinh tế phụ thuộc vào nông nghiệp và chăn nuôi.

Khác biệt:
Văn minh Văn Lang - Âu Lạc phát triển từ thế kỷ 7 TCN đến thế kỷ 3 TCN, trong khi đó Chăm Pa phát triển từ thế kỷ 2 đến thế kỷ 15 sau CN.

Văn minh Văn Lang - Âu Lạc có nền văn hóa phong phú, phát triển dựa trên nền tảng của các dân tộc Việt, trong khi đó Chăm Pa có nền văn hóa phát triển dựa trên nền tảng của người Chăm.

Văn minh Văn Lang - Âu Lạc có nền kinh tế phát triển dựa trên nông nghiệp, chăn nuôi và thủ công nghiệp, trong khi đó Chăm Pa có nền kinh tế phát triển dựa trên thương mại và đánh bắt hải sản.

Văn minh Văn Lang - Âu Lạc có tổ chức chính trị phân tầng, với vua là người đứng đầu, trong khi đó Chăm Pa có tổ chức chính trị theo hình thức quốc gia liên minh.

Văn minh Văn Lang - Âu Lạc có văn bản lịch sử ghi lại lịch sử và văn hóa của dân tộc, trong khi đó Chăm Pa không có văn bản lịch sử chính thức.