Lời ăn tiếng nói có vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người. Bởi vậy mà ông cha ta đã gửi gắm những lời khuyên quý giá qua câu: “Lời nói gói vàng”
Và:
“Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”
Câu “Lời nói gói vàng” đã so sánh “lời nói” với “ gói vàng”. Vàng vốn là một kim loại có giá trị kinh tế rất cao. Từ đó, câu tục ngữ mang hàm ý so sánh lời nói quý giá như giống như vàng vậy. Dù quý giá như vậy, song lời nói lại là điều con người có thể tạo ra không mất tiền để có được:
“Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”
Con người sinh ra có thể nói năng. Lời nói là thứ mà chẳng phải mất tiền để mua. Nhưng cũng chính vì vậy mà cần phải lựa lời nói để làm đẹp lòng vừa ý người nghe, tránh gây ra những bất hòa. Cả hai câu trên đều muốn khẳng định ý nghĩa, vai trò của lời nói.
Trước hết, lời nói là phương tiện để con người giao tiếp với nhau hàng ngày, giúp con người hiểu trao đổi tình cảm cá nhân, thông tin xã hội… Bởi vậy mà chúng ta mới cần: “Học ăn, học nói, học gói, học mở”. Nói năng sao cho thuyết phục cũng là một nghệ thuật. Không thể phủ nhận rằng, giao tiếp là một nhu cầu quan trọng của người. Chúng ta cần học cách nói năng sao cho khéo léo, để có thể xây dựng được những mối quan hệ tốt với mọi người xung quanh và gặt hái được thành công trong cuộc sống. Tài năng hùng biện sẽ giúp con người đạt được những thành công nhất định. Chắc hẳn không ai là không biết đến cựu tổng thống Obama của nước Mỹ. Chính nhờ năng lực hùng biện tốt đã hỗ trợ đắc lực cho ông thành công trong lĩnh vực chính trị.
Bên cạnh đó, lời nói còn là một phương diện để con người có nhận thức đúng đắn về thế giới, từ đó có những hành động đúng. Những lời nói dối sẽ gây ra hậu quả to lớn - “Một lần bất tín, vạn lần bất tin”. Cùng với đó, lời nói tác động mạnh mẽ đến cảm xúc con người. Những lời nói lịch sự khiến người nghe cảm thấy thoải mái, dễ chịu. Những lời nói cộc cằn thô lỗ sẽ khiến người nghe khó chịu, đánh mất thiện cảm tốt đẹp. Lời nói cũng làm nên nhân cách của một con người. Có câu: “Người thanh tiếng nói cũng thanh…”. Những lời nói lịch sự, đúng mực cho biết chủ nhân của nó là người có học thức, có hiểu biết. Ngược lại sự thô lỗ, tục tằn chỉ khiến người khác có ấn tượng xấu về nhân cách của chủ nhân lời nói. Từ đó, lời nói cũng là một trong những ấn tượng ban đầu để đánh giá con người.
Nói năng sao cho phù hợp cũng là cả một nghệ thuật. Chân thành mà không mang cảm giác nịnh bợ, dối trá. Quan trọng nhất, con người cần dựa trên hoàn cảnh giao tiếp, đối tượng giao tiếp để lựa chọn lời nói cho phù hợp. Với học sinh như em cũng cần rèn luyện cách ăn nói lịch sự, cần tránh xa hiện tượng tục chửi bậy đang rất phổ biến. Cần hiểu được rằng lời nói tốt đẹp sẽ giúp con người nhận được tình cảm yêu mến từ những người xung quanh, cũng như có được thuận lợi trong cuộc sống.
Tóm lại, lời nói thực sự rất quan trọng, góp phần thể hiện nhân cách của con người. Chúng ta cần có cách nói năng phù hợp để đạt được hiệu quả giao tiếp.