Hẳn ai cũng biết, phép tu từ so sánh là một trong những yếu tố nghệ thuật để tạo nên sức biểu cảm lớn cho văn chương. Ta có thể phần nào cảm nhận được hiệu quả của chúng mang lại qua những câu thơ sau :

        Quê hương tôi có con sông xanh biếc

        Nước gương trong soi tóc những hàng tre

        Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

        Tỏa nắng xuống dòng sông lấp loáng.

                        ( Trích từ “Nhớ con sông quê hương” – Tế Hanh)

        Ngay từ câu thơ đầu tiên, nhà thơ Tế Hanh đã giới thiệu về con sông quê hương êm đềm, dịu dàng, bộc lộ niềm tự hào của nhà thơ đối với con sông quê hương. Sắc xanh ở đây là sác xanh của nước sông hay sắc xanh của nỗi nhớ thương đọng lại trong tâm hồn tác giả đã gửi vào từng câu chữ? Xanh biếc gợi cho ta nghĩ đến một con sông dài bất tận, in đậm trong tâm trí của Tế Hanh. Xanh biếc là một màu rất đẹp, hơi ánh lên dưới ánh mặt trời, lại trong vắt, trải rộng mênh mang. Đó còn là sắc xanh quen thuộc của quê hương, luôn đọng lại trong tâm trí của những người xa quê. Nhà thơ đã dùng biện pháp so sánh ngầm (ẩn dụ) để so sánh mặt nước như một tấm gương khổng lồ, trong vắt, soi bóng những hàng tre hai bên bờ. Những hàng tre xanh mướt, mang dáng hình của người thiếu nữ yêu kiều, thướt tha đang nghiêng mình xõa tóc soi gương. Tâm hồn là một khái niệm trừu tượng lại so sánh với buổi trưa hè là một hình ảnh cụ thể đã khắc họa rõ nét tình cảm sâu nặng, nỗi nhớ da diết của nhà thơ. Có phải mặt trời chói lọi hay chính là tâm hồn nhà thơ đang tỏa nắng? Nhờ những tình cảm yêu mến đặc biệt ấy mà con sông như đẹp thêm dưới ánh mặt trời. Chỉ bằng bốn câu thơ mà Tế Hanh đã bộc lộ lòng yêu quê hương sâu nặng, da diết của mình. Nếu không có tình yêu, không có sự rung động của một trái tim nghệ sĩ thì Tế Hanh đã không viết được những câu thơ đầy cảm xúc như thế.