1. Sự kiên trì, nỗ lực không ngừng nghỉ của người dân trong việc khai hoang, lập ấp, mở mang bờ cõi. Thể hiện qua những hình ảnh như "Lên rừng phạt cỏ", "Lấp đầm, đắp đê".

2. Sự gian khổ, vất vả trong quá trình này, với những thử thách từ thiên nhiên như "Gió bão, lụt lội". Nhưng họ vẫn kiên cường vượt qua.

3. Tinh thần đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau của cộng đồng dân cư trong việc khai phá và xây dựng vùng đất mới. Thể hiện qua hình ảnh "Bè bạn đến cùng".

4. Sự tự hào, lòng yêu quê hương đất nước khi nhìn thấy những thành quả của công sức mình đã đóng góp. Như câu "Nhìn non sông đẹp tựa tranh".

Qua đó, bài thơ đã phản ánh sinh động quá trình khai phá, lập ấp và xây dựng vùng đất phương Nam của ông cha ta, với những nỗ lực, gian khổ nhưng cũng đầy tự hào và ý chí vươn lên.