Dấu ấn về chữ viết và giáo dục phương Tây trong các thế kỷ XVI - XX tại Hải Dương có thể được lưu lại thông qua một số phương diện quan trọng sau:
1. **Trường học và cơ sở giáo dục**: Nhiều trường học được thành lập bởi các giáo sĩ và các tổ chức tôn giáo phương Tây trong thời kỳ thuộc địa, đóng vai trò quan trọng trong việc giảng dạy chữ viết và kiến thức phương Tây. Các trường này không chỉ dạy học sinh về ngôn ngữ và văn hóa phương Tây mà còn góp phần vào sự hình thành hệ thống giáo dục hiện đại tại địa phương.
2. **Tài liệu và sách vở**: Nhiều sách giáo khoa, tài liệu học tập và các văn bản khác được in ấn và lưu giữ tại các trường học và thư viện. Những tài liệu này không chỉ chứa đựng kiến thức về ngôn ngữ và văn hóa phương Tây mà còn là minh chứng cho quá trình giao lưu và tiếp biến văn hóa giữa phương Đông và phương Tây.
3. **Hoạt động truyền giáo**: Các nhà truyền giáo phương Tây đã đến Hải Dương và khu vực lân cận để truyền bá đạo Công giáo và các giá trị phương Tây. Họ thành lập các cơ sở tôn giáo, trường học, và tham gia vào các hoạt động giáo dục, để lại dấu ấn sâu đậm về chữ viết và giáo dục phương Tây trong cộng đồng địa phương.
4. **Di tích và công trình kiến trúc**: Một số công trình kiến trúc mang phong cách phương Tây như nhà thờ, trường học, và các cơ sở tôn giáo khác vẫn còn tồn tại đến ngày nay, là bằng chứng sống động cho sự hiện diện và ảnh hưởng của phương Tây tại Hải Dương trong các thế kỷ trước.
5. **Cộng đồng người Công giáo**: Cộng đồng người Công giáo tại Hải Dương, với các sinh hoạt tôn giáo và văn hóa của họ, cũng là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển chữ viết và giáo dục phương Tây. Các lễ hội, nghi thức tôn giáo, và các hoạt động giáo dục trong cộng đồng này đều góp phần duy trì và phát triển các giá trị văn hóa và giáo dục phương Tây.
Những dấu ấn này đã góp phần quan trọng vào sự phát triển văn hóa và giáo dục của Hải Dương, giúp định hình nên nền giáo dục hiện đại và phong phú như ngày nay.