Bài thơ trên sử dụng nhiều biện pháp tu từ để tạo nên sự phong phú và sâu sắc trong cách diễn đạt. Dưới đây là các biện pháp tu từ và tác dụng của chúng:

1. **So sánh**:
- "Chưa chữ viết đã vẹn tròn tiếng nói": So sánh tiếng Việt với sự vẹn tròn, hoàn hảo ngay từ khi chưa có chữ viết.
- "Ôi tiếng Việt như đất cày, như lụa": So sánh tiếng Việt với đất cày và lụa, thể hiện sự đa dạng và phong phú của ngôn ngữ.
- "Óng tre ngà và mềm mại như tơ": So sánh tiếng Việt với tre ngà và tơ, thể hiện sự mềm mại và óng ánh của ngôn ngữ.

**Tác dụng**: Các phép so sánh này giúp người đọc hình dung rõ hơn về sự phong phú, đa dạng và đẹp đẽ của tiếng Việt.

2. **Ẩn dụ**:
- "Vầng trăng cao đêm cá lặn sao mờ": Ẩn dụ về sự yên bình và tĩnh lặng của đêm, tạo nên một hình ảnh thơ mộng.
- "Tiếng tha thiết nói thường nghe như hát": Ẩn dụ về sự ngọt ngào và du dương của tiếng Việt.

**Tác dụng**: Các ẩn dụ này tạo nên hình ảnh đẹp và cảm xúc sâu lắng, giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của tiếng Việt.

3. **Nhân hóa**:
- "Kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh": Nhân hóa tiếng Việt như một sinh vật có thể kể chuyện bằng âm thanh ríu rít.

**Tác dụng**: Nhân hóa giúp tiếng Việt trở nên sống động, gần gũi và có hồn hơn.

4. **Điệp ngữ**:
- "Như gió nước không thể nào nắm bắt": Điệp ngữ "như" được lặp lại để nhấn mạnh sự khó nắm bắt, tự do và linh hoạt của tiếng Việt.

**Tác dụng**: Điệp ngữ tạo nên nhịp điệu và sự nhấn mạnh, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về đặc điểm của tiếng Việt.

5. **Tương phản**:
- "Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh vênh": Sự tương phản giữa dấu huyền trầm và dấu ngã chênh vênh thể hiện sự đa dạng và phong phú trong âm điệu của tiếng Việt.

**Tác dụng**: Tương phản giúp làm nổi bật sự phong phú và đa dạng của tiếng Việt, từ đó tạo nên sự hấp dẫn và lôi cuốn.

Những biện pháp tu từ này kết hợp lại tạo nên một bức tranh sống động, phong phú và đầy cảm xúc về tiếng Việt, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về vẻ đẹp và giá trị của ngôn ngữ này.