Cuộc sống luôn có những thăng trầm, có người tốt và người xấu. Có người sống có trách nhiệm, có người lại sống vô trách nhiệm. Vô trách nhiệm có nghĩa là trốn tránh những sai lầm, hành động sai trái của mình, không nhận thức được việc làm của mình hoặc không chịu trách nhiệm về việc làm của mình. Vô trách nhiệm là một đức tính xấu mà mỗi chúng ta phải loại bỏ.

Những người vô trách nhiệm thường bỏ qua nhiệm vụ được giao, không hoàn thành đúng thời hạn hoặc làm không tốt công việc của mình. Họ không đủ can đảm để thừa nhận thực tế sai lầm của bản thân. Họ cũng là những người không biết giữ lời hứa, điều đó vô tình khiến lời nói của họ trở nên vô giá trị, bất tín và làm danh tiếng của họ bị ảnh hưởng. Những người vô trách nhiệm gặp khó có được lòng tin tưởng của người khác. Ngay cả công việc của mình mà không chịu trách nhiệm thì làm sao có thể đạt được kết quả cao và thành công trong cuộc sống.

Vô trách nhiệm là một đức tính xấu không mang lại lợi ích gì cho con người. Ngược lại, nó cản trở sự phát triển trong cuộc sống của chúng ta. Đó là lý do tại sao chúng ta phải từ bỏ thói vô trách nhiệm và sống có trách nhiệm. Vì chính chúng ta, cuộc sống của chúng ta và xã hội.

Ngoài ra, trong xã hội còn có rất nhiều người sống có trách nhiệm với bản thân, không ngừng phấn đấu hoàn thiện, sẵn sàng chịu trách nhiệm về hành động, sai lầm của mình, biết suy nghĩ trước hoàn cảnh…Những người này là những tấm gương đáng đáng cho chúng ta học hỏi và noi theo. Mỗi chúng ta chỉ sống có một lần trong đời. Để đất nước được phát triển bền vững, thịnh vượng, tươi đẹp chúng ta hãy sống làm người có trách nhiệm, đóng góp cho xã hội, xây dựng đất nước bền vững, giàu đẹp.

Tinh thần trách nhiệm và thói vô trách nhiệm là hai mặt đối lập thuộc phạm trù đạo đức, thể hiện lối sống, cách sống của mỗi người trong mối quan hệ cộng đồng.

Trách nhiệm là phần việc được giao cho phải gánh chịu, phải bảo đảm làm tròn; là sự ràng buộc đối với lời nói, hành vi của mình trước sự việc, công việc.

Tinh thần trách nhiệm là ý thức, tính tự giác và sự nỗ lực nhằm làm tròn, làm tốt phận sự của mình trong mọi công việc được giao. Trong lời nói hành vi cụ thể. Tinh thần trách nhiệm biểu hiện tư cách, đạo đức của mỗi người trong các mối quan hệ gia đình, tập thể và xã hội. Các khái niệm như: có tinh thần trách nhiệm cao, hoàn thành tốt trách nhiệm, vô trách nhiệm là sự đánh giá khen hoặc chê đối với con người nào đó trong công việc. Một học sinh đến phiên trực nhật đã lo đi sớm, quét sạch lớp, kê lại bàn ghế ngay ngắn, giặt giẻ, lau bảng thật sạch,… là một học trò tốt, có tinh thần trách nhiệm, hoàn thành công việc trực nhật đã được giao trong lớp học.

Trái với tinh thần trách nhiệm là thói vô trách nhiệm. Con người vô đạo đức, nhân cách méo mó thì từ lời nói đến cử chỉ, việc làm đều vô trách nhiệm, không hề quan tâm tới lợi ích của mọi người. Họ sống dửng dưng trước đồng loại, sống bàng quan “cháy nhà hàng xóm bình chân như vại”, dửng dưng cho rằng: “Trời lụt thì lụt cả làng”, v.v… Cái thói vô trách nhiệm rất đáng sợ, nó tha hóa con người, nó là nguyên nhân sâu xa của mọi hiện tượng tiêu cực, phi đạo lí trong xã hội. Thói vô trách nhiệm bị xã hội phê phán, lên án; kẻ vô trách nhiệm bị cộng đồng chê trách và coi khinh. Vứt rác bừa bãi, đại, tiểu tiện, khạc nhổ bất cứ đâu, chặt phá cây xanh, làm ỗ nhiễm môi trường,… đều là những hành động vô trách nhiệm phải lên án, phải xử phạt. Hiện tượng hứa với dân rồi không thực thi là thói vô trách nhiệm, dẫn đến mất lòng dân đã từng bị báo chí lên tiếng, dư luận phê phán! Tác hại của thói vô trách nhiệm rất ghê gớm! Đúng như ý kiến cho rằng: “Như một thứ Axit vô hình, thói vô trách nhiệm ở mỗi cá nhân có thể ăn mòn cả một xã hội”.

Bố mẹ thương yêu, chăm sóc, dạy bảo con cái nên con ngoan, trò giỏi. Con cái phải chăm học, chăm làm, hiếu thảo, lễ phép… Anh em phải biết kính nhường, thương yêu chăm sóc lẫn nhau. Có được như thế thì mới có hạnh phúc. Xây dựng gia đình văn hóa mới là trách nhiệm của ông bà, cha mẹ, con cái, anh chị em, của tất cả mọi thành viên trong gia đình. Nêu cao nghĩa vụ công dân đối với Tổ quốc, ông bà thường nhắc nhở con cháu: “Quốc gia hưng vong thất phu hữu trách”. Khẩu hiệu: “Mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người” là bài học sâu sắc nêu cao đạo lí và tinh thần trách nhiệm công dân. Tố Hữu có câu thơ rất hay ca ngợi tình người, ca ngợi tinh thần trách nhiệm: “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”. Cho là hiến dâng, là phục vụ.

Trong những năm kháng chiến chống Mĩ, thanh niên Việt Nam đã nêu cao ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ công dân, tích cực tham gia các phong trào “‘ba sẵn sàng, ba đảm đang”, dám chấp nhận mọi khó khăn, thử thách “đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”. Ngày nay, hàng vạn, hàng triệu thanh niên đã tích cực tham gia các “chương trình hành động”, “phong trào hiến máu nhân đạo”, … Tất cả đều thể hiện ý thức và trách nhiệm cao đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam đối với Tổ quốc và nhân dân. Giữa những cao trào ấy, kẻ vô trách nhiệm, thói vô trách nhiệm không còn đất để tồn tại! Rèn luyện đạo đức, tư cách phải thường xuyên tu dưỡng ý thức và trách nhiệm trong lời nói và hành động. Đó là điều tuổi trẻ chúng ta cần nhớ và ghi lòng.

Trong xã hội hiện đại đang khiến cho con người bị rơi vào vòng xoáy của công việc, của sự mưu sinh quá nặng nề. Chính cuộc sống bon chen, vất vã đã khiến cho các mối quan hệ của con người trở nên xa cách hơn, ít quan tâm giúp đỡ, sẻ chia với nhau hơn.

Những thói xấu hình thành nhiều hơn như thói đố kỵ, ghen ăn tức ở, thói sống ảo, và thói vô trách nhiệm với những người xung quanh , với người thân, thậm chí là vô trách nhiệm với chính bản thân mình.

Vậy thói vô trách nhiệm là gì? Thói vô trách nhiệm là sự hờ hững, lạnh nhạt không có trách nhiệm gì với những những lỗi lầm, với những vấn đề vốn thuộc trách nhiệm giải quyết của mình. Nó thường được thể hiện ra bên ngoài từ những thói quen sống, lối suy nghĩ lệch lạc. Bằng sự bàng quan dửng dưng trước một sự việc nào đó đang xảy ra cần sự giải quyết, cần sự chung tay góp sức của cá nhân nào đó nhưng họ lại bỏ mặc, cho rằng chẳng liên quan tới mình.

Những người vô trách nhiệm với bản thân mình thường là những người không đặt ra định hướng, mục đích sống nghiêm túc, tự do cho mình vào những chỗ ăn chơi, hưởng thụ không quan tâm tới tương lai, không quan tâm cuộc đời mình sẽ đi đâu về đâu ngày càng lún sâu vào những sai lầm tội lỗi như nghiện ma túy đá, nghiện game online, nghiện rượu, thuốc lá, trốn học…

Vô trách nhiệm với bản thân là gì? Những người vô trách nhiệm với chính bản thân mình thì thường vô trách nhiệm với những người xung quanh. Bởi ngày tới cuộc đời mình họ còn chẳng buồn quan tâm sẽ đi đâu về đâu thì làm sao mà nghĩ tới người khác như cha mẹ, anh chị em bạn bè được.

Vô trách nhiệm với gia đình là như thế nào? Trong xã hội chúng ta, bên cạnh những người vô trách nhiệm với chính mình, dẫn tới vô trách nhiệm với người xung quanh thì có những con người họ sống rất có trách nhiệm với bản thân mình. Luôn có mục tiêu sống, hướng đi rõ ràng, vạch ra mục đích thành công cụ thể. Và gặt hái được nhiều thành công trong mọi lĩnh vực trong cuộc sống. Nhưng họ lại mắc bệnh vô trách nhiệm với gia đình và xã hội.

Những người đàn ông thành đạt trên thương trường giàu có về tiền bạc, nhưng lại vô cùng nghèo nàn về mặt tình cảm và đạo đức con người. Họ sẵn sàng bồ bịch, ngoại tình tình, có tiền thì chi cho những có gái trẻ đẹp. Trong khi đó, vợ con mình thì chẳng buồn quan tâm, xem sống như thế nào, con cái học hành ra sao.

Nhiều người con bất hiếu với cả cha mẹ. Mặc dù, họ làm giám đốc kinh tế dư giả nhưng vẫn để cha mẹ nghèo khổ, khó khăn, bởi họ có lối sống ích kỷ hưởng thụ chỉ muốn quan tâm tới thỏa mãn của mình còn không quan tâm tới người khác xung quanh mình, dù đó là những người thân yêu ruột thịt gần gũi nhất.

Vô trách nhiệm với xã hội là gì? Vô trách nhiệm với xã hội chính là những con người sống sung túc, sống thoải mái dư giả về tiền bạc, giàu có thành đạt trong sự nghiệp chỉ cần vung tay một cái thì có thể cứu giúp được rất nhiều người khốn khổ nghèo khó.

Nhưng họ không muốn giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn đó. Ngoài ra, những người vô trách nhiệm với xã hội còn thể hiện ở việc họ kinh doanh hoặc làm ăn buôn bán nhưng chỉ nhăm nhăm vì lợi ích kinh tế của mình mà không quan tâm tới việc mình làm ảnh hưởng tới cộng đồng tới xã hội ra sao.

Ví như hành động xả chất thải công nghiệp trực tiếp ra sông biển, ra môi trường tự nhiên dẫn tới ô nhiễm môi trường trầm trọng. Khu du lịch nước biển không tắm được, cá chết hàng loạt khiến cư dân vùng biển hoang mang…

Hay những người buôn bán thực phẩm bẩn, họ chỉ quan tâm tới lợi nhuận kinh tế mà không từ thủ đoạn biến những loại thực phẩm ôi thiu, hôi thối thành thực phẩm sạch nhờ công nghệ tẩy rửa hóa chất dẫn tới tỷ lệ người mắc bệnh ung thư của nước ta gia tăng đột biến trong những năm gần đây. Đó chính là những hành động vô trách nhiệm với xã hội.

Nguyên nhân của sự vô trách nhiệm này do quan niệm sống sai lầm của nhiều người. Khi họ sinh ra trong một gia đình không được yêu thương không được giáo dục tử tế sẽ dẫn tới những tư tưởng sống lệch lạc. Khi lớn lên họ có thói quen sống ích kỷ chỉ biết nghĩ tới bản thân mình, nghĩ tới lợi ích của mình.

Nhiều người con khi nhỏ được cha mẹ nuôi nấng chăm bẵm vô cùng tử tế, yêu thương vô bờ bến. Nhưng khi người con lớn lên sẵn sàng đuổi cha mẹ ra khỏi nhà, để chiếm đoạt tài sản, và sống theo ý mình. Nhiều người con do mải mê nghiện ngập những thói hư tật xấu cha mẹ khuyên răn không nghe xảy ra cãi cọ xích mích rồi án mạng xảy ra, nhiều người con sẵn sàng đâm chết cha mẹ mình để có tiền ăn chơi.

Vì vậy, việc giữ gìn truyền thống gia đình, giáo dục con cái tới nơi tới chốn. Cha ông ta thường có câu “Dạy con từ thuở còn thơ” chính là như vậy. Khi một đứa trẻ được uốn nắn từ bé, được dạy những chuẩn mực đạo đứng sống đúng đắn có trách nhiệm thì sẽ trở thành một người tốt.

Cuộc sống con người ngày càng xô bồ hơn, những thói quen mới lối sống mở từ phương Tây du nhập vào nước ta, chính vì vậy đã làm biến chất một số bạn trẻ hiện tại. Lối sống thích hưởng thụ, muốn ăn ngon mặc đẹp nhưng lười lao động, lười suy nghĩ học tập đang ngày càng ăn sâu bám rễ trong thế hệ trẻ hôm nay.

Lối sống ảo thích đua đòi tỏ vẻ sành điệu, muốn trở thành ngôi sao được vạn người tung hô cũng làm cho nhiều người có lối sống lệch lạc vô trách nhiệm. Họ sẵn sàng chụp ảnh khỏa thân, tung clip tình cảm lên mạng để được nổi tiếng gây ảnh hưởng tới thuần phong mỹ tục, làm cha mẹ đau lòng…

Một xã hội lành mạnh, phát triển bền vững là một xã hội mà mỗi người chúng ta cần phải sống có trách nhiệm với chính mình, với người thân xung quanh mình và với cộng đồng. Có như vậy, xã hội của chúng ta mới trở nên tốt đẹp, tiên tiến hiện đại một cách thực sự được.