Yếu tố kỳ ảo là một trong những đặc trưng nổi bật của thể loại truyện truyền kỳ, giúp tạo nên sự hấp dẫn và sâu sắc cho câu chuyện. Dưới đây là phân tích biểu hiện và vai trò của yếu tố kỳ ảo trong hai văn bản "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ và "Chuyện lạ nhà thuyền chài" của Lê Thánh Tông.
### 1. "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ
#### Biểu hiện của yếu tố kỳ ảo:
- **Hồn ma của Vũ Nương**: Sau khi bị chồng nghi oan và tự vẫn, Vũ Nương hiện về dưới hình dạng một hồn ma. Hồn ma của cô xuất hiện trước mặt Phan Lang và sau đó là Trương Sinh, tạo nên một không gian huyền bí và kỳ ảo.
- **Thần linh và thế giới bên kia**: Vũ Nương sau khi chết được các tiên nữ cứu và đưa về sống ở thủy cung của Linh Phi. Đây là một thế giới khác, không thuộc về trần gian, nơi mà con người không thể dễ dàng tiếp cận.
#### Vai trò của yếu tố kỳ ảo:
- **Phản ánh hiện thực xã hội**: Yếu tố kỳ ảo giúp phản ánh sự bất công và đau khổ của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Vũ Nương, dù sống đức hạnh, nhưng vẫn bị nghi oan và phải tìm đến cái chết. Sự xuất hiện của hồn ma và thế giới bên kia là cách để tác giả lên án xã hội và đồng thời thể hiện sự thương tiếc cho số phận của Vũ Nương.
- **Tạo nên sự hấp dẫn và lôi cuốn**: Yếu tố kỳ ảo làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn, kích thích trí tưởng tượng của người đọc. Nó tạo ra một không gian huyền bí, khiến người đọc không thể rời mắt khỏi câu chuyện.
- **Giải quyết mâu thuẫn**: Yếu tố kỳ ảo giúp giải quyết mâu thuẫn trong câu chuyện. Hồn ma của Vũ Nương hiện về để giải oan cho mình, giúp Trương Sinh nhận ra sai lầm và hối hận.
### 2. "Chuyện lạ nhà thuyền chài" của Lê Thánh Tông
#### Biểu hiện của yếu tố kỳ ảo:
- **Sự xuất hiện của thần linh**: Trong câu chuyện, thần linh xuất hiện để giúp đỡ nhân vật chính. Thần linh có thể hiện ra dưới nhiều hình dạng khác nhau và có khả năng can thiệp vào cuộc sống của con người.
- **Những hiện tượng siêu nhiên**: Câu chuyện có những hiện tượng siêu nhiên như sự biến hóa của các vật thể, sự xuất hiện của các sinh vật kỳ lạ, hay những sự kiện không thể giải thích bằng logic thông thường.
#### Vai trò của yếu tố kỳ ảo:
- **Phản ánh niềm tin và tín ngưỡng dân gian**: Yếu tố kỳ ảo trong câu chuyện giúp phản ánh niềm tin và tín ngưỡng của người dân thời bấy giờ. Người dân tin vào sự tồn tại của thần linh và các hiện tượng siêu nhiên, và điều này được thể hiện rõ trong câu chuyện.
- **Tạo nên sự hấp dẫn và lôi cuốn**: Tương tự như "Chuyện người con gái Nam Xương", yếu tố kỳ ảo trong "Chuyện lạ nhà thuyền chài" cũng làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn, kích thích trí tưởng tượng của người đọc.
- **Giải quyết mâu thuẫn và khẳng định giá trị đạo đức**: Yếu tố kỳ ảo giúp giải quyết mâu thuẫn trong câu chuyện và khẳng định các giá trị đạo đức. Thần linh xuất hiện để giúp đỡ những người tốt và trừng phạt những kẻ xấu, qua đó khẳng định niềm tin vào sự công bằng và lẽ phải.
### Kết luận
Yếu tố kỳ ảo trong truyện truyền kỳ không chỉ làm tăng tính hấp dẫn và lôi cuốn của câu chuyện mà còn có vai trò quan trọng trong việc phản ánh hiện thực xã hội, niềm tin và tín ngưỡng của con người. Trong "Chuyện người con gái Nam Xương" và "Chuyện lạ nhà thuyền chài", yếu tố kỳ ảo được sử dụng một cách khéo léo để giải quyết mâu thuẫn, khẳng định giá trị đạo đức và tạo nên sự sâu sắc cho câu chuyện.