Truyện thơ nôm là một loại hình văn học dân gian của Việt Nam, được viết bằng chữ Nôm. Phân loại truyện thơ nôm dựa vào nhiều tiêu chí khác nhau như chủ đề, hình thức, cách sử dụng ngôn từ, và mục đích sử dụng. Dưới đây là cách phân loại phổ biến của truyện thơ nôm:

1. Theo chủ đề:

   • Truyện thơ ca dao: Là những bài thơ ngắn, thường có thể hát được, thường dùng để diễn đạt tình cảm, sự biết ơn, ca ngợi nhân vật hào hiệp, hay đưa ra những lời khuyên dạy.
   • Truyện thơ đối: Là thể loại thơ có cấu trúc đối đáp, thường sử dụng để trao đổi thông tin, hòa giải, châm biếm, hay cãi nhau.
   • Truyện thơ lý: Là những bài thơ có nội dung hướng đến việc giáo dục, dạy dỗ, hay khuyên răn, thường mang tính nhân văn sâu sắc.

2. Theo hình thức và cách sử dụng ngôn từ:

   • Truyện thơ tứ tuyệt: Là thể loại truyện thơ nôm gồm 4 câu (tứ câu), mỗi câu 7 chữ câu, thường được dùng để diễn đạt cảm xúc, cảm nhận của người sáng tác.
   • Truyện thơ lục bát: Là dạng thơ có cấu trúc 8 câu, xen kẽ 6 chữ câu và 8 chữ câu, thường dùng để kể chuyện, diễn tả những câu chuyện dân gian, sự kiện lịch sử hoặc những tình huống đời thường.

3. Theo mục đích sử dụng:

   • Truyện thơ giải trí: Là những bài thơ dùng để giải trí, như truyện thơ ca dao, truyện thơ hài hước, thường có tính chất vui nhộn, mang tính giải trí cao.
   • Truyện thơ giáo dục: Là những bài thơ dùng để dạy dỗ, giáo dục đạo đức, lối sống, thường mang tính nhân văn sâu sắc, hay chứa đựng những bài học đáng giá về cuộc sống.

Phân loại truyện thơ nôm không những giúp hiểu rõ hơn về đặc điểm của từng thể loại thơ mà còn phản ánh sự phong phú, đa dạng và sâu sắc của văn học dân gian Việt Nam.