ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á) đã trải qua một quá trình hình thành và phát triển lâu dài, liên tục thích ứng với những biến động của tình hình quốc tế và khu vực. Quá trình này có thể chia thành một số giai đoạn chính như sau:

• Thành lập: ASEAN được thành lập vào năm 1967 với mục tiêu chính là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và văn hóa, duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực Đông Nam Á.
• Củng cố mối quan hệ: Các nước thành viên tập trung vào việc xây dựng lòng tin, tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa và xã hội.
• Khó khăn: Giai đoạn này cũng đối mặt với nhiều thách thức như cuộc chiến tranh lạnh, xung đột nội bộ ở một số nước thành viên.

• Mở rộng thành viên: ASEAN mở rộng thành viên với sự gia nhập của Brunei (1984), Việt Nam (1995), Lào và Myanmar (1997).
• Hợp tác sâu rộng: Các hoạt động hợp tác được mở rộng sang nhiều lĩnh vực như thương mại, đầu tư, du lịch, giáo dục, văn hóa.
• Hướng tới cộng đồng: ASEAN bắt đầu hình thành ý tưởng về một Cộng đồng ASEAN, với mục tiêu xây dựng một khu vực hòa bình, ổn định, thịnh vượng và có tính kết nối cao.

• Kế hoạch hành động: ASEAN đã thông qua nhiều kế hoạch hành động để thực hiện Tầm nhìn ASEAN 2020, hướng tới xây dựng một Cộng đồng ASEAN thống nhất, vững mạnh và có tính cạnh tranh.
• Các trụ cột: Cộng đồng ASEAN được xây dựng trên ba trụ cột chính:
  • Cộng đồng kinh tế ASEAN: Tạo ra một thị trường và cơ sở sản xuất duy nhất, cạnh tranh, có tính kết nối cao và được tích hợp cao.
  • Cộng đồng chính trị - an ninh ASEAN: Xây dựng một khu vực hòa bình, ổn định, an toàn và có tính kết nối.
  • Cộng đồng văn hóa - xã hội ASEAN: Thúc đẩy phát triển con người, giảm nghèo, bảo vệ môi trường và tăng cường nhận thức về bản sắc ASEAN.
• Hợp tác đa phương: ASEAN tích cực hợp tác với các đối tác bên ngoài, như các nước lớn, các tổ chức quốc tế để tăng cường vị thế và vai trò của mình trên trường quốc tế.