Những yếu tố liên quan đến thời gian trong văn bản có thể bao gồm:
* Thời gian khách quan:
* Thời gian diễn ra sự kiện (ngày, tháng, năm, mùa)
* Thứ tự các sự kiện
* Tốc độ trôi qua của thời gian (nhanh, chậm, đều)
* Thời gian chủ quan:
* Cảm nhận của nhân vật về thời gian (dài, ngắn, trôi nhanh, trôi chậm)
* Thời gian tâm lý (quá khứ, hiện tại, tương lai)
* Các hình thức thể hiện thời gian:
* Từ ngữ chỉ thời gian
* Câu văn miêu tả cảnh vật, con người theo thời gian
* Biện pháp tu từ (ẩn dụ, so sánh, nhân hóa...) liên quan đến thời gian
Khi phân tích, bạn có thể chú ý đến các khía cạnh sau:
* Vai trò của thời gian:
* Thời gian là yếu tố cốt lõi, chi phối toàn bộ sự việc
* Thời gian là yếu tố tạo nên sự liên kết giữa các sự kiện
* Thời gian là yếu tố tạo nên tính khách quan hoặc chủ quan cho tác phẩm
* Cách thức thể hiện thời gian:
* Tác giả sử dụng những hình thức thể hiện thời gian nào?
* Các hình thức đó có hiệu quả như thế nào?
* Ý nghĩa của thời gian:
* Thời gian biểu tượng cho điều gì? (cuộc sống, sự thay đổi, sự vĩnh hằng...)
* Thời gian gợi ra những cảm xúc gì trong lòng người đọc?
Ví dụ:
Nếu bạn đang phân tích đoạn văn miêu tả một buổi chiều hè, bạn có thể nhận thấy:
* Thời gian khách quan: buổi chiều hè
* Thời gian chủ quan: cảm giác thời gian trôi chậm, thư thái
* Hình thức thể hiện: từ ngữ chỉ thời gian (chiều hè), miêu tả cảnh vật (bóng cây đổ dài, tiếng ve kêu), cảm xúc của nhân vật (ngồi đọc sách, cảm thấy thư thái)
* Ý nghĩa: thời gian biểu tượng cho sự yên bình, tuổi trẻ