1. Biện pháp tu từ nói quá:

• Thành ngữ:
  • "Mắt chữ O mồm chữ A": Nói quá về sự ngạc nhiên, kinh ngạc của một người khi chứng kiến điều gì đó bất ngờ. Tác dụng: Tăng cường hiệu quả biểu đạt, giúp người đọc, người nghe hình dung rõ hơn về mức độ ngạc nhiên của nhân vật.
  • "Sóng cả biển ngầm": Nói quá về tình hình phức tạp, khó khăn. Tác dụng: Tạo nên hình ảnh so sánh mạnh mẽ, gợi lên cảm giác nguy hiểm, bất ổn.
• Tục ngữ:
  • "Rừng vàng biển bạc": Nói quá về sự giàu có, quý giá của rừng và biển. Tác dụng: Nhấn mạnh tầm quan trọng của tài nguyên thiên nhiên, khơi gợi ý thức bảo vệ môi trường.
• Ca dao:
  • "Bàn tay ta làm nên tất cả/ Có sức người sỏi đá cũng thành cơm": Nói quá về sức mạnh của con người. Tác dụng: Khích lệ tinh thần lao động, khẳng định vai trò của con người trong việc tạo ra cuộc sống.

2. Biện pháp tu từ nói giảm nói tránh:

• Thành ngữ:
  • "Qua đời": Nói giảm nói tránh cho từ "chết". Tác dụng: Làm giảm đi sự thô cứng, trần trụi của cái chết, thể hiện sự tế nhị, tôn trọng người đã khuất.
  • "Ra đi": Nói giảm nói tránh cho từ "đi". Tác dụng: Tạo nên một không khí trang trọng, thể hiện sự tiếc nuối, lưu luyến.
• Tục ngữ:
  • "Đi xa": Nói giảm nói tránh cho từ "chết". Tác dụng: Làm giảm đi sự đau buồn, mất mát khi một người qua đời.
• Ca dao:
  • "Ngủ một giấc ngàn thu": Nói giảm nói tránh cho từ "chết". Tác dụng: Tạo nên một hình ảnh thơ mộng, lãng mạn về cái chết, gợi lên sự thanh thản, yên bình.

Tác dụng chung của biện pháp tu từ nói quá và nói giảm nói tránh:

• Tăng sức gợi hình, gợi cảm: Giúp cho câu văn, câu thơ trở nên sinh động, hấp dẫn, dễ đi vào lòng người.
• Tạo ấn tượng mạnh: Nhấn mạnh ý nghĩa của câu nói, khơi gợi cảm xúc ở người đọc, người nghe.
• Làm đa dạng hình thức biểu đạt: Giúp cho ngôn ngữ trở nên phong phú, linh hoạt.
• Thể hiện thái độ, tình cảm của người nói: Qua việc sử dụng các biện pháp tu từ này, người nói có thể thể hiện được sự ngưỡng mộ, kính trọng, thương cảm, trân trọng...