Gọi vận tốc của thuyền khi nước yên lặng là x (km/giờ), 
vận tốc dòng nước là y (km/giờ) (đk: x > y >0). 
Vận tốc của thuyền khi xuôi dòng là: x+ y (km/giờ) 
Vận tốc của thuyền khi ngược dòng là: x – y (km/giờ) 
Thời gian thuyền xuôi dòng 5km là:5/(x+y) (giờ) 
Thời gian thuyền ngược dòng 4km là: 4/(x-y) (giờ) 
Theo đề bài ta có phương trình: 
. . . . . . .5 . . . .. . . . . . .4 . . . . . . 
————–—— = ——————– (1) 
. . . x + y . . . . . . . . . x - y 

Thời gian xuôi dòng 40km là:40/(x+y) (giờ) 
Thời gian ngược dòng 40km là:40/(x-y) (giờ) 
Theo bài ta có phương trình: 
. . . . . .40 . . . .. . . . . . .40 . . . . . . . 9. 
————–—— + ——————– = —– (2) 
. . . x + y . . . . . . . . . x - y . . . . . . . 2 . 

Kết hợp (1) và (2) ta có hệ phương trình. 
Giải hệ ta được x = 18; y = 2. Vậy vận tốc của chiếc thuyền là 18km/h