- Câu thơ từ bài thơ “Về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật:

+ Câu thơ: “Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước, / Chỉ cần trong xe có một trái tim.”

+ Biện pháp tu từ nghịch ngữ: Trong câu thơ này, biện pháp tu từ nghịch ngữ được sử dụng khi tác giả đối lập hai khía cạnh trái ngược của miền Nam: sự phấn khích về tương lai và tâm hồn của người lái xe.

+ Tác dụng: Biện pháp này tạo ra một hiệu ứng đối lập mạnh mẽ. Trong khi xe vẫn tiếp tục chạy về phía trước, trái tim của người lái xe lại là yếu tố quan trọng, tạo nên sự độc đáo và sâu sắc cho câu thơ.

- Đoạn trích từ bài “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” của Nguyễn Đình Chiểu:

+ Đoạn trích: “Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung; / Chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ. / Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, / Tay vốn quen làm; tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, / Mắt chưa từng ngó.”

+ Biện pháp tu từ nghịch ngữ: Tác giả so sánh hai khía cạnh trái ngược của người lính: kiến thức và kỹ năng quân sự so với kiến thức và kỹ năng nông nghiệp.

+ Tác dụng: Biện pháp này tạo ra sự đối lập giữa hai lĩnh vực cuộc sống và đặc điểm của người lính, đồng thời thể hiện sự đa chiều và phức tạp của con người.