Em chỉ ra và phân tích tác dụng của phép đối trong những câu thơ:

a. Đây là trường hợp đối liên (mỗi câu thơ là một liên/ vế),

- Về ngữ pháp, hai câu thơ sử dụng cùng một cấu trúc ngữ pháp, tạo sự hô ứng:

- Về ngắt nhịp, hai câu thơ đều ngắt nhịp chân trước lẻ sau, tạo âm hưởng sóng đôi khi đọc, chẳng hạn ngắt nhịp 2/2/3:

Quân trước/ đã gần/ ngoài doanh Liễu,

Kị sau/ còn khuất/ nẻo Tràng Dương,

Hoặc cùng ngắt nhịp lẻ trước chẵn sau (3/4);

Quân trước đã/ gần ngoài doanh Liễu,

Kị sau còn/ khuất nẻo Tràng Dương,

- Về nội dung, ý nghĩa (đây là yếu tố quan trọng nhất cần phân tích để chỉ ra giá trị của phép đối), có thể tham khảo bảng sau:

Phép đối có tác dụng nhấn mạnh sự đông đảo của đội quân ra trận.

b. Đây cũng là trường hợp đối liên.

- Về ngữ pháp, hai câu thơ sử dụng cùng một cấu trúc ngữ pháp, tạo sự hô ứng:

- Về ngắt nhịp, hai câu thơ đều ngắt nhịp lẻ trước chẵn sau, tạo âm hưởng sóng đôi khi đọc, chẳng hạn ngắt nhịp 3/2/2:

Tiếng địch thổi/ nghe chừng/ đồng vọng,

Hàng cờ bay/ trông bóng/ phất phơ.

- Về nội dung, ý nghĩa:

Phép đối có tác dụng nhấn mạnh sự ly biệt là điều không thể cưỡng lại, người trong cuộc chỉ có thể chấp nhận thực tại này.

c. Đây là trường hợp tiểu đối (đối ngay trong một câu thơ).

- Về ngữ pháp, hai vế tiểu đối sử dụng cùng một cấu trúc ngữ pháp (cụm danh từ), tạo sự hô ứng: lòng chàng/ ý thiếp.

- Về nội dung, ý nghĩa: hai vế tiểu đối nhắc tới tâm trạng của người chinh phụ và người chinh phụ. Phép đối có tác dụng nhấn mạnh nỗi niềm “tuy hai mà một” của hai người.