Bài thơ "Tự miễn" của Hồ Chí Minh không chỉ khắc họa những suy tư sâu sắc về cuộc đời mà còn thể hiện quan điểm mạnh mẽ của người chiến sĩ, nhà lãnh đạo trong bối cảnh khó khăn. Với ngôn ngữ cô đọng, hình ảnh tinh tế, bài thơ mang đến những triết lý sống và tinh thần vượt lên chính mình, từ đó khuyến khích người đọc đối mặt với thử thách.

Mở đầu bài thơ, câu thơ đầu tiên gợi mở một không gian mùa đông tàn tạ, lạnh lẽo. “Một hữu đông hàn tiều tuỵ cảnh” không chỉ nói đến sự khắc nghiệt của thời tiết mà còn ẩn chứa những khó khăn, gian khổ trong cuộc sống. Mùa đông không bao giờ là mùa của sự sống, mà ngược lại, là thời điểm con người dễ cảm nhận được nỗi đau, sự cô đơn. Hình ảnh “tiều tuỵ” như một lời nhắc nhở về những thử thách mà mỗi người đều phải trải qua trong hành trình sống.

Tiếp theo đó, Hồ Chí Minh đặt câu hỏi tu từ: “Sẽ không có mùa xuân ấm áp huy hoàng?”. Câu hỏi này không chỉ là sự khẳng định chắc chắn về sự tồn tại của mùa xuân mà còn là một triết lý sống sâu sắc. Nó dạy cho chúng ta rằng cái đẹp, cái tốt phải trả giá bằng sự nỗ lực và kiên trì. Chính từ những khó khăn, đau thương mà con người mới có thể vươn tới hạnh phúc, thành công. Đây là một triết lý lạc quan, khuyến khích con người không ngừng phấn đấu, vượt lên số phận.

Câu thơ tiếp theo: “Tai ương bả ngã lai đoàn luyện” mở ra một chiều sâu khác. Nghĩa là, chính những thử thách, tai nạn là những bài học quý giá giúp rèn luyện bản thân. Từ “bả” (có thể hiểu là khoá lại, kìm hãm) hàm ý rằng chỉ khi chúng ta đối mặt với những khó khăn, chúng ta mới có khả năng phát triển, trưởng thành hơn. Hình ảnh “đoàn luyện” gợi lên hình ảnh của một người lính, một nhà thơ đã trải nghiệm và đã tự rèn giũa mình qua bao giông tố của cuộc sống.

Cuối cùng, câu thơ: “Sử ngã tinh thần cách kiện cường” không chỉ đơn thuần là sự khẳng định mà còn là một lời kêu gọi. Câu này có thể hiểu là “Giúp cho tinh thần ta càng thêm mạnh mẽ”. Đó là một thông điệp rõ ràng về việc biến đau thương thành sức mạnh, khơi dậy niềm tin và nghị lực sống trong mỗi cá nhân. Hồ Chí Minh không chỉ nói lên những suy tư của mình mà ông còn truyền tải tới mọi người tinh thần lạc quan, mạnh mẽ.

Bằng việc sử dụng thể thơ ngũ ngôn, kết hợp với hình ảnh tương phản và phép nhân hoá, bài thơ “Tự miễn” không chỉ giản dị mà còn giàu chiều sâu. Nó như là một bài học nhẹ nhàng nhưng sâu sắc dành cho mọi thế hệ. Câu thơ cuối cùng như một bản tuyên ngôn: “Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng”, khắc sâu vào lòng người đọc rằng, để vươn tới thành công, con người cần phải chấp nhận và vượt qua những thử thách.

Nhìn chung, “Tự miễn” không chỉ thể hiện tâm hồn nhạy cảm, triết lý sống của Hồ Chí Minh mà còn là một nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho tất cả chúng ta. Trong cuộc đời, khó khăn luôn hiện hữu, nhưng quan trọng là cách chúng ta đối diện và vượt qua những thử thách đó, biến chúng thành sự trưởng thành và vững vàng hơn. Bài thơ chính là một bản trường ca về nghị lực sống, một lời động viên cho tất cả những ai đang ra sức vươn tới ước mơ.