HNO₃ (axit nitric) trong công nghiệp thường được điều chế bằng phương pháp tiếp xúc (Contact process), một quy trình hóa học quan trọng. Phương pháp này sử dụng khí amonia (NH₃) và không khí để sản xuất HNO₃. Quá trình này diễn ra qua các giai đoạn chính sau:

### 1. Giai đoạn oxi hóa amonia
Trong giai đoạn đầu tiên, amonia được oxi hóa với oxy từ không khí. Phản ứng này xảy ra ở nhiệt độ cao (khoảng 800-900°C) và sử dụng chất xúc tác là kim loại quý như platinum (Pt) hoặc rhodium (Rh).

**Phương trình phản ứng:**
\[ 4NH₃ + 5O₂ \rightarrow 4NO + 6H₂O \]

### 2. Giai đoạn oxi hóa nitric monoxide
Trong giai đoạn tiếp theo, khí NO (nitric monoxide) hình thành từ phản ứng đầu tiên sẽ tiếp tục bị oxi hóa trong không khí để tạo ra NO₂ (nitrogen dioxide).

**Phương trình phản ứng:**
\[ 2NO + O₂ \rightarrow 2NO₂ \]

### 3. Giai đoạn tạo axit nitric
Cuối cùng, NO₂ được hòa tan trong nước để tạo thành HNO₃.

**Phương trình phản ứng:**
\[ 3NO₂ + H₂O \rightarrow 2HNO₃ + NO \]

### Tổng hợp:
Tổng hợp quá trình có thể được viết tổng quát như sau:
\[ 4NH₃ + 5O₂ \rightarrow 4NO + 6H₂O \]
\[ 2NO + O₂ \rightarrow 2NO₂ \]
\[ 3NO₂ + H₂O \rightarrow 2HNO₃ + NO \]

### Giải thích các giai đoạn:
- **Giai đoạn 1**: Amonia bị oxi hóa để tạo nitric monoxide. Quá trình này cần nhiệt độ cao và đạt hiệu suất cao với sự có mặt của chất xúc tác.

- **Giai đoạn 2**: Nitric monoxide vừa sinh ra sẽ tiếp tục phản ứng với oxy để tạo ra NO₂. NO₂ là dạng oxit nitơ có tính bền vững hơn và nó cũng có thể tương tác với nước.

- **Giai đoạn 3**: Cuối cùng, nitric dioxide phản ứng với nước để tạo thành axit nitric và một lượng nhỏ NO. Phản ứng này là phương pháp chủ yếu trong điều chế HNO₃ trong công nghiệp.

Phương pháp tiếp xúc là một quy trình hiệu quả và tối ưu cho việc sản xuất axit nitric quy mô lớn, phục vụ nhu cầu trong nhiều lĩnh vực như sản xuất phân bón, hóa chất và thuốc nổ.