Cốt truyện
Hịch Tướng Sĩ không phải là một câu chuyện kể theo trình tự thời gian mà là một bài diễn văn hùng hồn, một lời kêu gọi chân thành của Trần Quốc Tuấn gửi đến các tướng sĩ. Tác phẩm không có một cốt truyện cụ thể mà tập trung vào việc bày tỏ lòng yêu nước, khơi dậy tinh thần chiến đấu và chỉ ra con đường để giành thắng lợi.
Nhân vật
Trần Quốc Tuấn: Là tác giả, đồng thời cũng là nhân vật trung tâm của bài hịch. Ông xuất hiện với hình tượng một vị tướng tài ba, yêu nước, có tầm nhìn xa trông rộng. Qua lời văn, Trần Quốc Tuấn thể hiện sự lo lắng trước vận mệnh đất nước, sự căm thù giặc sâu sắc và niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh của đoàn kết.
Các tướng sĩ: Là đối tượng mà bài hịch hướng đến. Trần Quốc Tuấn đã vẽ nên hình ảnh những người lính dũng cảm, trung thành nhưng đôi khi còn có những tư tưởng lơ là, ham hưởng.
Nghệ thuật
Nghệ thuật lập luận: Trần Quốc Tuấn sử dụng nhiều phép lập luận khác nhau để thuyết phục tướng sĩ:
Lập luận bằng lý lẽ: Ông đưa ra những bằng chứng lịch sử, những phân tích sắc bén về tình hình đất nước để chứng minh sự nguy hiểm của giặc ngoại xâm và tầm quan trọng của việc chiến đấu.
Lập luận bằng tình cảm: Ông khơi gợi lòng yêu nước, lòng căm thù giặc, tình đồng đội để khích lệ tinh thần chiến đấu của tướng sĩ.
Lập luận bằng hình ảnh: Ông sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, ẩn dụ để làm cho lời văn thêm sinh động, dễ hiểu và gây ấn tượng mạnh.
Nghệ thuật đối lập: Tác giả thường xuyên sử dụng các cặp từ đối lập để tạo ra những câu văn giàu sức biểu cảm, nhấn mạnh sự đối lập giữa thiện và ác, giữa chính nghĩa và phi nghĩa.
Ngôn ngữ: Ngôn ngữ trong bài hịch vừa trang trọng, hùng hồn, vừa gần gũi, chân thành. Trần Quốc Tuấn sử dụng nhiều câu cảm thán, câu hỏi tu từ để tạo sự nhấn mạnh và gây ấn tượng mạnh với người đọc.