Dàn ý chung cho phân tích và đánh giá thơ trong chương trình mới có thể bao gồm các bước như sau:
I. Mở bài:
1. Giới thiệu tác giả:
- Tên tuổi, phong cách sáng tác của tác giả.
- Tầm quan trọng hoặc vị trí của tác giả trong nền văn học (nếu cần).
2. Giới thiệu tác phẩm:
- Tên bài thơ, hoàn cảnh sáng tác (nếu có).
- Nêu chủ đề hoặc cảm nhận khái quát về bài thơ.
II. Thân bài:
1. Phân tích nội dung bài thơ:
- Khổ thơ hoặc đoạn thơ đầu:
- Phân tích ý nghĩa của từng câu thơ, hình ảnh hoặc từ ngữ quan trọng.
- Nêu cảm nhận về tâm trạng, tình cảm của tác giả qua các hình ảnh, từ ngữ.
- Những khổ thơ tiếp theo:
- Tiếp tục phân tích những hình ảnh, biện pháp tu từ, ngôn ngữ trong thơ.
- Xác định những thông điệp, tình cảm, triết lý mà tác giả muốn truyền tải.
- Khổ thơ cuối (nếu có):
- Tổng kết về ý nghĩa, cảm xúc của toàn bộ bài thơ.
- Nhấn mạnh các thông điệp chủ đạo.
2. Phân tích nghệ thuật:
- Thể thơ:Tác dụng của việc sử dụng thể thơ đối với việc truyền tải nội dung.
- Ngôn ngữ và biện pháp tu từ:
- Phân tích cách sử dụng từ ngữ, giọng điệu, cách gieo vần, ngắt nhịp.
- Biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa... và tác dụng nghệ thuật của chúng.
- Cấu trúc bài thơ:Cách sắp xếp bố cục, ý nghĩa của việc chia đoạn, khổ.
3. Đánh giá bài thơ:
- Giá trị nghệ thuật của bài thơ đối với phong cách của tác giả.
- Những ý tưởng, tình cảm nhân văn được thể hiện qua bài thơ.
- Sự độc đáo trong tư duy, cách nhìn của tác giả đối với cuộc sống và con người.
III. Kết bài:
1. Tổng kết nội dung:
- Khẳng định lại giá trị nội dung của bài thơ.
- Những tình cảm, triết lý mà bài thơ để lại cho người đọc.
2.Tổng kết nghệ thuật:
- Nhấn mạnh phong cách nghệ thuật của tác giả.
- Tác động, ảnh hưởng của bài thơ đối với người đọc, nền văn học (nếu cần).
3. Liên hệ, đánh giá cá nhân:
- Đưa ra những suy nghĩ, cảm xúc cá nhân sau khi đọc và phân tích bài thơ.
- Liên hệ với những vấn đề cuộc sống, bản thân qua bài học từ tác phẩm.