Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp điệp ngữ trong hai câu thơ sau

Trong hai câu thơ "Cảnh khuya như vẻ người chưa ngủ / Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà", nhà thơ Đỗ Phủ đã sử dụng biện pháp điệp ngữ với cụm từ "chưa ngủ" để nhấn mạnh ý nghĩa và cảm xúc của tác giả.

### Phân tích tác dụng của biện pháp điệp ngữ:

1. **Nhấn mạnh tâm trạng**: Điệp ngữ "chưa ngủ" không chỉ diễn tả tình trạng vật lý của một người không thể chợp mắt mà còn sâu sắc hơn, nó thể hiện tâm trạng nặng nề, trăn trở về nỗi lo của tác giả. Chính từ "chưa ngủ" lặp lại đã tạo ra sự bứt rứt, căng thẳng trong tâm hồn của người lính hoặc người dân, từ đó dẫn dắt cảm xúc của người đọc.

2. **Gợi hình ảnh**: Câu thơ đầu tiên "Cảnh khuya như vẻ người chưa ngủ" tạo ra một hình ảnh tối tăm của đêm khuya, vừa tĩnh mịch vừa đầy tĩnh lặng. So sánh cảnh vật với con người "chưa ngủ" hình thành nên sự gắn kết giữa thiên nhiên và con người, cho thấy nỗi ám ảnh và trăn trở.

3. **Chuyển tải nỗi lo lớn**: Câu thơ thứ hai "Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà" không chỉ đơn giản là cung cấp lý do cho việc "chưa ngủ", mà còn thổi vào câu thơ một hình ảnh rộng lớn hơn về trách nhiệm, về lòng yêu nước. Cảm giác lo lắng về vận mệnh của đất nước được đưa lên hàng đầu, thể hiện chủ đề yêu nước sâu sắc trong thơ ca.

4. **Tạo âm điệu và nhịp điệu**: Việc sử dụng điệp ngữ "chưa ngủ" cũng có tác dụng tạo ra nhịp điệu cho bài thơ, khiến nó trở nên nhịp nhàng và dễ nhớ hơn. Sự lặp lại này không chỉ gây ấn tượng trong cách thể hiện cảm xúc mà còn làm cho bài thơ mang một âm hưởng trầm lắng, day dứt và đầy suy tư.

Tóm lại, biện pháp điệp ngữ "chưa ngủ" trong hai câu thơ đã tạo ra một tác động mạnh mẽ về mặt cảm xúc và tư tưởng, khắc họa nỗi lo lắng và tình yêu quê hương đất nước của nhân vật trữ tình.