Bài Hịch tướng sĩ là một tác phẩm nổi tiếng của Trần Quốc Tuấn (Trần Hưng Đạo), một danh tướng và nhà văn hóa lớn của triều đại nhà Trần, được viết vào khoảng năm 1285, trước cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai. Tác phẩm là một áng văn chính luận tiêu biểu trong nền văn học trung đại Việt Nam, được viết nhằm kêu gọi và động viên tinh thần yêu nước, quyết tâm chống giặc ngoại xâm của các tướng sĩ dưới quyền.Bằng chứng lịch sử và nội dung của bài *Hịch tướng sĩ*:
1. Hoàn cảnh ra đời:
Hịch tướng sĩ ra đời trong bối cảnh quân Nguyên (Mông Cổ) đe dọa xâm lược Đại Việt. Vào thời điểm đó, triều đình nhà Trần cần huy động toàn bộ sức mạnh dân tộc, đặc biệt là sức mạnh quân sự để chống lại một kẻ thù mạnh mẽ và hung bạo. Trần Quốc Tuấn, với tư cách là Tổng chỉ huy quân đội, đã viết bài hịch để khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu của binh sĩ.
2. Nội dung chính của bài hịch:
Hịch tướng sĩ là lời khuyên bảo, cảnh tỉnh và kêu gọi các tướng sĩ dưới quyền Trần Hưng Đạo. Bài hịch có cấu trúc mạch lạc, bao gồm các phần sau:
- Lên án kẻ thù: Trần Quốc Tuấn vạch rõ dã tâm xâm lược và sự tàn bạo của quân Nguyên, đồng thời nhấn mạnh rằng nếu không chiến đấu quyết liệt, vận mệnh của quốc gia và sự an nguy của mọi người sẽ bị đe dọa nghiêm trọng.
- Lời kêu gọi tinh thần yêu nước: Tác giả nhắc nhở các tướng sĩ về lòng trung thành với triều đình và tổ quốc, lấy những tấm gương trung liệt trong lịch sử như Kỉ Tín, Do Vu, Dự Nhượng để khơi dậy tinh thần hy sinh vì nước.
- Lời cảnh tỉnh về trách nhiệm và bổn phận: Trần Quốc Tuấn chỉ ra rằng, nếu các tướng sĩ không sẵn sàng học hỏi, luyện tập binh pháp thì khi giặc đến, sẽ chẳng ai bảo vệ được nước nhà. Ông nêu lên trách nhiệm to lớn của họ trong việc bảo vệ non sông.
3. Bằng chứng về tầm ảnh hưởng và tác động của bài hịch:
- Bài Hịch tướng sĩ đã có tác động lớn lao đến tinh thần chiến đấu của quân đội nhà Trần. Tinh thần đó đã giúp Đại Việt giành chiến thắng vang dội trong cả ba lần kháng chiến chống quân Nguyên (năm 1258, 1285, 1288).
- Trần Quốc Tuấn không chỉ là người chỉ huy tài ba mà còn là nhà văn chính luận xuất sắc, biết cách khơi dậy lòng yêu nước qua những lời lẽ thống thiết, đầy sức mạnh.
4. Giá trị của tác phẩm:
- Về nội dung, Hịch tướng si là một áng văn yêu nước sâu sắc, nhấn mạnh vào ý chí bảo vệ độc lập dân tộc, tinh thần hy sinh vì đất nước.
- Về nghệ thuật, tác phẩm sử dụng lối văn hịch - một thể văn cổ thường được dùng để truyền đạt mệnh lệnh hoặc kêu gọi đấu tranh. Văn phong vừa đanh thép, vừa xúc động, giúp làm nổi bật được lòng yêu nước và sự quyết tâm.
- Tác phẩm còn có giá trị lịch sử to lớn, giúp người đời sau hiểu được tinh thần yêu nước và ý chí chống ngoại xâm của quân dân nhà Trần.
Kết luận:
Hịch tướng sĩ là một bài hịch có giá trị lớn về lịch sử và văn học. Nó không chỉ là lời hiệu triệu của Trần Quốc Tuấn trong bối cảnh chống quân xâm lược, mà còn là một tác phẩm khơi dậy niềm tự hào và tinh thần yêu nước của mọi người dân Đại Việt.