I. Giới thiệu:

• Đoạn trích "Lão Hạc" (trích từ truyện ngắn cùng tên của Nam Cao) là một trong những đoạn văn hay nhất, thể hiện rõ nhất bi kịch của lão Hạc, một người nông dân nghèo khổ, bất hạnh, và sự thất bại của cuộc sống trong xã hội phong kiến thối nát.
• Đoạn trích nổi bật với chủ đề nhân đạo, bày tỏ sự thương xót và lòng bi ái của tác giả đối với cuộc sống khó khăn của người nông dân Việt Nam trong thời kỳ bấy giờ.

II. Phân tích:

1. Chủ đề:

• Bi kịch của người nông dân nghèo khổ: Lão Hạc là hình ảnh tiêu biểu cho người nông dân Việt Nam trong thời kỳ phong kiến thối nát. Lão bị bần cùng, bất hạnh, phải bán cậu Vàng, con cái lại không có cái gì để hỗ trợ. Lão chết trong cái cái chết bi thảm, bi kịch và đầy sự cảm thông.
• Sự thất bại của cuộc sống: Cuộc sống của lão Hạc là sự thất bại vì chế độ xã hội bất công, làm cho lão không thể sống được cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc.
• Sự thương xót và lòng bi ái: Tác giả thể hiện lòng bi ái, sự cảm thông đối với cuộc sống khó khăn của người nông dân Việt Nam. Tác giả muốn lên án xã hội bất công đã làm cho lão Hạc phải chết một cái chết bi thảm như vậy.

2. Cách kể chuyện:

• Ngôi kể: Tác giả sử dụng ngôi kể thứ ba, nhưng lại mang dấu ấn của ngôi kể thứ nhất, góp phần tạo nên sự gần gũi, thân thuộc cho người đọc.
• Lòng bi ái của người kể chuyện: Người kể chuyện biết rõ nỗi đau, sự bất hạnh của lão Hạc và thể hiện lòng bi ái đối với lão qua lời văn trầm bóng, day dứt: "Chao ôi! Lão Hạc! ", "Những người thợ lại thấy lão Hạc cười", "Tôi thấy lão Hạc như một người bạn của tôi".
• Sự tái hiện cảm xúc: Tác giả sử dụng những câu hỏi tu từ, sự miêu tả tinh tế để gợi lên cảm xúc xúc động và sự thương xót cho lão Hạc: "Cái vẻ cười của lão Hạc chẳng phải là cái vẻ cười trước kia", "Lão Hạc trông thấy như một con chó con rõ lòng đau xót".
• Bố cục: Bố cục bài văn rõ ràng, tập trung miêu tả tâm trạng và sự bi kịch của lão Hạc trước khi chết.
• Ngôn ngữ: Tác giả sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi với lời nói hàng ngày, nhưng rất chính xác, sâu sắc, tạo cảm giác thật và gần gũi cho người đọc.

III. Kết luận:

Đoạn trích "Lão Hạc" là một đoạn văn hay và ấn tượng, thể hiện rõ nét chủ đề nhân đạo của Nam Cao, cùng với đó là sự thương xót và lòng bi ái của tác giả đối với cuộc sống khó khăn của người nông dân Việt Nam. Tác phẩm còn nổi bật với cách kể chuyện tinh tế, sử dụng ngôn ngữ hiệu quả, góp phần làm nổi bật bi kịch của lão Hạc và gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc.