Dưới đây là tóm tắt các hoạt động và vai trò của Nguyễn Ái Quốc trong quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam từ năm 1918 đến 1930:

| Thời gian | Hoạt động chính | Vai trò |
|------------|---------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------|
| 1918 - 1920| Tham gia hoạt động cách mạng tại Pháp, kết nạp vào Đảng Xã hội Pháp. | Nâng cao nhận thức chính trị, tìm hiểu tư tưởng Marx-Lenin để áp dụng vào Việt Nam. |
| 1920 | Tham gia Đại hội lần thứ XVIII của Đảng Xã hội Pháp, ủng hộ Quốc tế III. | Góp phần xác định con đường cách mạng cho Việt Nam, từ bỏ tư tưởng cải cách. |
| 1921 - 1923| Xuất bản báo “Người cùng khổ”, tuyên truyền các tư tưởng Marx-Lenin. | Kêu gọi nhân dân đấu tranh cho quyền lợi của công nhân và nông dân. |
| 1924 | Dự Hội nghị Quốc tế Cộng sản tại Mát-xcơ-va, bàn về phong trào cách mạng Đông Dương.| Đề xuất thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, lãnh đạo phong trào cách mạng. |
| 1925 - 1927| Tổ chức và lãnh đạo phong trào Việt Nam Quốc dân Đảng và các tổ chức cách mạng.| Xây dựng phong trào cách mạng tại Việt Nam, khôi phục niềm tin cho quần chúng. |
| 1930 | Thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam tại Đại hội lần thứ nhất (tháng 2). | Là người sáng lập và lãnh đạo chủ chốt, xác định đường lối chính trị cho Đảng. |

Nguyễn Ái Quốc đã có những đóng góp quan trọng trong việc định hình con đường cách mạng cho Việt Nam cũng như trong quá trình thành lập Đảng Cộng sản, đánh dấu bước ngoặt trong lịch sử cách mạng nước nhà.