Vận dụng hô hấp tế bào trong bảo quản nông sản
Hiểu về hô hấp tế bào trong nông sản
Hô hấp tế bào là quá trình các tế bào trong nông sản sử dụng oxy để phân giải chất hữu cơ, giải phóng năng lượng và tạo ra carbon dioxide và nước. Quá trình này liên tục diễn ra trong nông sản, kể cả khi đã thu hoạch.

Tại sao cần hạn chế hô hấp tế bào khi bảo quản nông sản?

Giảm mất mát chất dinh dưỡng: Hô hấp tiêu tốn chất hữu cơ, làm giảm giá trị dinh dưỡng của nông sản.
Ngăn ngừa sự chín quá nhanh: Ở nhiều loại quả, hô hấp cao sẽ thúc đẩy quá trình chín, dẫn đến hư hỏng.
Hạn chế sự phát triển của vi sinh vật: Hô hấp tạo ra nhiệt, tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật gây hỏng phát triển.
Các biện pháp bảo quản nông sản dựa trên nguyên lý hạn chế hô hấp tế bào
1. Điều chỉnh nhiệt độ:

Làm lạnh: Giảm nhiệt độ sẽ làm giảm tốc độ các phản ứng hóa học trong tế bào, bao gồm cả hô hấp. Đây là phương pháp phổ biến để bảo quản rau, củ, quả tươi.
Làm đông: Ở nhiệt độ đóng băng, hầu hết các hoạt động sống của tế bào đều ngừng hoạt động, giúp bảo quản nông sản trong thời gian dài.
2. Điều chỉnh độ ẩm:

Giảm độ ẩm: Đối với các loại hạt, giảm độ ẩm sẽ làm giảm hoạt động của enzyme và vi sinh vật, giúp bảo quản hạt được lâu hơn.
Tăng độ ẩm: Một số loại rau lá cần độ ẩm nhất định để giữ được độ tươi. Tuy nhiên, độ ẩm quá cao lại tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển.
3. Điều chỉnh thành phần khí:

Giảm nồng độ oxy: Giảm lượng oxy trong môi trường bảo quản sẽ làm giảm cường độ hô hấp. Phương pháp này được áp dụng trong bảo quản trái cây bằng bao bì chân không hoặc khí quyển biến đổi.
Tăng nồng độ carbon dioxide: CO2 có tác dụng ức chế hô hấp và làm chậm quá trình chín của trái cây.
4. Xử lý hóa chất:

Ethylene: Ethylene là một loại khí thực vật tự nhiên có tác dụng thúc đẩy quá trình chín. Để làm chậm quá trình này, người ta thường sử dụng các chất hấp thụ ethylene.
Chất chống oxy hóa: Các chất này giúp ngăn chặn quá trình oxy hóa, bảo vệ nông sản khỏi bị hư hỏng.
5. Các biện pháp khác:

Sấy khô: Loại bỏ nước giúp giảm hoạt động của enzyme và vi sinh vật.
Muối chua: Vi khuẩn lactic tạo ra môi trường axit, ức chế sự phát triển của vi sinh vật gây hỏng.
Áp dụng vào các loại nông sản cụ thể
Ngũ cốc: Sấy khô, bảo quản trong kho lạnh, điều chỉnh độ ẩm.
Rau lá: Làm lạnh, bảo quản trong túi nilon có lỗ thoáng khí.
Củ quả: Làm lạnh, bảo quản trong khí quyển biến đổi.
Trái cây nhiệt đới: Làm lạnh, sử dụng bao bì hấp thụ ethylene.