Trước khi bị thực dân châu Âu xâm lược, Indonesia có một xã hội phong phú và đa dạng với những đặc điểm chính trị, kinh tế và xã hội như sau:

### 1. Chính trị
- **Nghệ thuật lãnh đạo địa phương**: Indonesia trước đây không phải là một quốc gia thống nhất mà là một vùng đất gồm nhiều vương quốc nhỏ và nhà nước địa phương. Mỗi vương quốc có chính quyền và hình thức tổ chức riêng, thường bao gồm một vị vua hoặc lãnh chúa.
- **Liên minh và xung đột**: Các vương quốc thường liên kết với nhau để chống lại các thế lực đối địch hoặc để cải thiện thương mại. Tuy nhiên, cũng có nhiều cuộc xung đột xảy ra giữa các vương quốc vì quyền kiểm soát lãnh thổ và tài nguyên.
- **Phần lớn các nhà nước này có sự ảnh hưởng và quan hệ sâu sắc với các nền văn minh lớn, đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc**, đóng vai trò trong việc hình thành cấu trúc chính trị và văn hóa của khu vực.

### 2. Kinh tế
- **Nông nghiệp**: Kinh tế Indonesia chủ yếu dựa vào nông nghiệp với các sản phẩm như gạo, gia vị (hồ tiêu, quế, đinh hương), và các loại cây trồng khác. Nông nghiệp không chỉ là nguồn sống chính mà còn là yếu tố đóng góp lớn vào thương mại.
- **Thương mại**: Indonesia nằm trên các tuyến đường thương mại quan trọng nối Ấn Độ Dương với Thái Bình Dương. Điều này giúp phát triển mạnh mẽ hoạt động thương mại, không chỉ với các nước trong khu vực mà còn với các nước xa hơn như Ấn Độ và Trung Quốc.
- **Tài nguyên thiên nhiên**: Indonesia sở hữu nhiều tài nguyên thiên nhiên phong phú như khoáng sản, gỗ, và dầu mỏ, cùng với đó là hệ sinh thái đa dạng góp phần thúc đẩy kinh tế.

### 3. Xã hội
- **Đa dạng văn hóa**: Indonesia có hơn 300 nhóm dân tộc và một số lượng lớn ngôn ngữ và văn hóa khác nhau. Mỗi nhóm dân tộc có những truyền thống, phong tục tập quán riêng, làm cho xã hội Indonesia trở nên phong phú và đa dạng.
- **Tôn giáo**: Hồi giáo chính thức là tôn giáo phổ biến nhất ở Indonesia, nhưng còn có các tôn giáo và tín ngưỡng khác như Hindu, Buddha, và các tín ngưỡng bản địa. Sự đa dạng tôn giáo này tạo nên một xã hội có nhiều quan điểm khác nhau về đời sống và giá trị.
- **Chủ nghĩa bộ lạc**: Các cộng đồng thường tổ chức dựa trên nguyên tắc bộ lạc, và xã hội thường gắn bó chặt chẽ với nhau thông qua các mối quan hệ gia đình và cộng đồng.

Trước khi bị thực dân xâm lược, Indonesia có một xã hội phong phú, với nền văn hóa đa dạng và lịch sử thương mại sôi động, tuy nhiên cũng gặp nhiều thách thức từ xung đột giữa các vương quốc và sự can thiệp của các cường quốc bên ngoài.