Nguyên nhân dẫn đến vấn đề sử dụng chưa hợp lí tài nguyên khoáng sản là rất đa dạng và phức tạp, bao gồm cả yếu tố kinh tế, xã hội, môi trường và quản lý. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:
1. Yêu cầu về phát triển kinh tế:
Tăng trưởng kinh tế nhanh: Sự phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhanh chóng đòi hỏi một lượng lớn nguyên liệu khoáng sản để phục vụ sản xuất.
Nhu cầu tiêu dùng tăng: Sự gia tăng dân số và mức sống dẫn đến nhu cầu về các sản phẩm từ khoáng sản ngày càng cao.
Cạnh tranh quốc tế: Các quốc gia phải cạnh tranh để giành thị phần trên thị trường, dẫn đến khai thác quá mức tài nguyên.
2. Quản lý tài nguyên chưa hiệu quả:
Chính sách, pháp luật chưa hoàn thiện: Hệ thống pháp luật về quản lý tài nguyên khoáng sản còn nhiều bất cập, chưa đủ mạnh để ngăn chặn các hành vi khai thác trái phép và lãng phí.
Cơ quan quản lý yếu kém: Công tác kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác còn lỏng lẻo, dẫn đến tình trạng khai thác chui, khai thác quá mức.
Thiếu thông tin: Người dân và doanh nghiệp chưa được cung cấp đầy đủ thông tin về tình hình khai thác và sử dụng tài nguyên khoáng sản, dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả.
3. Ý thức của con người:
Thiếu ý thức về bảo vệ môi trường: Nhiều người chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, dẫn đến các hành vi khai thác bừa bãi.
Lợi ích trước mắt: Nhiều doanh nghiệp và cá nhân chỉ quan tâm đến lợi nhuận trước mắt, không quan tâm đến hậu quả lâu dài của việc khai thác quá mức.
4. Công nghệ khai thác lạc hậu:
Công nghệ cũ: Nhiều mỏ vẫn sử dụng công nghệ khai thác lạc hậu, gây lãng phí tài nguyên và ô nhiễm môi trường.
Thiếu đầu tư: Việc đầu tư cho nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới vào khai thác khoáng sản còn hạn chế.
5. Các yếu tố tự nhiên:
Thiên tai: Các hiện tượng thiên tai như động đất, lũ lụt có thể gây ra thiệt hại lớn cho các mỏ và làm gián đoạn quá trình khai thác.
Chất lượng khoáng sản: Chất lượng khoáng sản ở một số mỏ có thể giảm sút theo thời gian, làm tăng chi phí khai thác và giảm hiệu quả.