Đoạn thơ trong tác phẩm "Chính phụ ngâm" của Đặng Trần Côn, được diễn Nôm bởi Đoàn Thị Điểm, thể hiện nỗi buồn, tình yêu thủy chung và sự chờ đợi của người phụ nữ. Bài thơ có nhiều hình ảnh và âm thanh giàu tính biểu cảm, từ đó tạo nên một bức tranh tâm hồn rất sắc nét.

### Nội dung và ý nghĩa

1. **Nỗi nhớ và sự cô đơn:**
- Những hình ảnh "Dạo hiện vắng thầm gieo từng bước" và "Ngồi rèm thưa rủ thắc đòi phen" thể hiện sự tĩnh lặng và cô đơn. Người phụ nữ miệt mài chờ đợi một bóng hình quen thuộc, nhưng lại chỉ thấy cảnh vật xung quanh vắng vẻ.
- Tiếng gà "eo óc gây sương năm trống" là âm thanh quen thuộc nhưng lại trở nên buồn bã, như nhắc nhở về thời gian trôi qua không có sự hiện diện của người yêu.

2. **Tình yêu và nỗi khổ:**
- Hình ảnh "Đèn có biết đường bằng chẳng biết" cho thấy sự tự vấn của người phụ nữ về tình yêu của mình. Đèn sáng nhưng không thể chiếu rọi những nỗi niềm sâu thẳm trong lòng.
- Những câu thơ thể hiện cảm giác buồn rầu, "Buồn rầu nói chẳng nên lời," cho thấy nỗi lòng chất chứa không thể thốt thành lời.

3. **Thời gian và không gian:**
- "Khắc giờ đằng đẵng như hiện" diễn tả thời gian trôi qua một cách chậm chạp, làm tăng thêm sự nỗi khổ trong tâm hồn. "Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa" cho thấy nỗi buồn như vô tận, không có điểm dừng.
- Không gian "Non Yên" mang ý nghĩa biểu tượng cho quê hương, cho một vị trí tâm linh mà người phụ nữ hướng về, mặc dù không thể đến được.

4. **Hình ảnh và âm thanh:**
- Âm thanh như "tiếng trùng mưa phùn", "gà eo óc" tạo nên không gian tĩnh mịch, làm cho nỗi buồn thêm sâu lắng.
- Hình ảnh "hương gượng đốt hồn đà mê mải", "gương gương soi lệ lại châu chan" thể hiện sự ám ảnh của nỗi nhớ và tình yêu, khiến cho tâm hồn người phụ nữ trở nên rối bời, mê mải trong những hồi ức không nguôi.

### Nghệ thuật

- **Thể thơ:** Đoạn thơ sử dụng thể thơ tự do, không cố định về số lượng câu hay vần điệu, tạo sự tự do trong diễn đạt cảm xúc.
- **Biện pháp tu từ:** Tác giả sử dụng nhiều biện pháp như nhân hóa, ẩn dụ, so sánh để làm nổi bật nỗi lòng của nhân vật.
- **Hình ảnh tượng trưng:** Những hình ảnh như đèn, hoa, gà, hoè đều mang ý nghĩa tượng trưng cho nỗi nhớ, tình yêu và sự cô đơn.

### Kết luận
Đoạn thơ "Chính phụ ngâm" không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một bài thơ về nỗi lòng của những người phụ nữ trong tình yêu, thể hiện tâm tư sâu sắc và đầy tự sự. Qua tiếng lòng của người phụ nữ, chúng ta cảm nhận được vẻ đẹp của tình yêu, sự hy sinh và nỗi đau mà tình yêu có thể mang lại. Tác phẩm từ xưa đến nay vẫn vang vọng, gợi nhớ đến những tâm tình, những nỗi niềm chưa nói lên thành lời của bao thế hệ, đặc biệt là trong tình yêu.