Nhân vật Khơ-lét-xta-cốp trong vở kịch "Quan thanh tra" của Nikolai Gogol là một trong những hình tượng tiêu biểu cho sự hài hước và trào phúng. Ông ta đáng cười ở nhiều khía cạnh, từ tính cách đến hành động, tất cả đều phản ánh sự lố bịch và ngớ ngẩn của cả bản thân nhân vật lẫn xã hội đương thời.
Các điểm đáng cười ở nhân vật Khơ-lét-xta-cốp:
1. Sự khoác lác và ảo tưởng:
Khơ-lét-xta-cốp là một kẻ vô công rỗi nghề, không có tài năng hay địa vị gì, nhưng lại luôn phóng đại bản thân. Ông ta khoe khoang mình là người giàu có, quen biết rộng, có quyền lực trong triều đình. Chính sự khoác lác này khiến ông ta trở thành nhân vật nực cười, bởi khán giả biết rõ sự thật ngược lại.
2. Sự sợ hãi ban đầu chuyển thành cơ hội để trục lợi:
Ban đầu, Khơ-lét-xta-cốp vô tình bị nhận nhầm là một thanh tra quan trọng, khiến ông ta hoảng sợ. Nhưng sau đó, ông ta nhanh chóng lợi dụng tình thế để lấy lòng và nhận hối lộ từ các quan chức địa phương. Điều này không chỉ cho thấy sự lố bịch của Khơ-lét-xta-cốp mà còn vạch trần tính cách hèn nhát, tham lam của ông.
3. Sự ngây thơ xen lẫn ngốc nghếch của các quan chức địa phương:
Các quan chức địa phương tin tưởng hoàn toàn vào lời nói dối của Khơ-lét-xta-cốp. Sự đáng cười của nhân vật Khơ-lét-xta-cốp không chỉ nằm ở hành động lừa đảo mà còn ở cách ông ta tận dụng sự ngu ngốc của những kẻ quyền lực để đạt được lợi ích.
4. Phong thái ngạo mạn nhưng thiếu thuyết phục:
Khơ-lét-xta-cốp cố gắng thể hiện mình là người có đẳng cấp, nhưng mọi lời nói và hành động của ông ta đều ngây ngô, phi logic, khiến người xem không thể nhịn cười. Ông ta như một "diễn viên nghiệp dư" đang cố đóng vai quan trọng.
5. Tình huống trớ trêu khi bị lật tẩy:
Cuối cùng, khi quan thanh tra thực sự đến, tất cả những lời khoác lác và hành động dối trá của Khơ-lét-xta-cốp bị lật tẩy, để lại một cái kết bi hài. Khơ-lét-xta-cốp hiện lên là một kẻ nực cười nhưng cũng đáng thương.
Ý nghĩa trào phúng:
Nhân vật Khơ-lét-xta-cốp không chỉ đáng cười mà còn là biểu tượng phê phán xã hội đương thời. Ông ta đại diện cho tầng lớp người kém cỏi, cơ hội, nhưng nhờ sự bất tài và lố bịch của những kẻ quyền lực mà vươn lên chiếm thế thượng phong. Qua đó, Gogol muốn lên án nạn tham nhũng, sự ngu dốt và sự lố bịch của xã hội Nga thời kỳ đó.