Truyện kể về hai nhân vật chính, một cặp vợ chồng nghèo đói, làm thuê kiếm sống qua ngày. Họ mong ước có một lần được ăn một bữa cơm no thực sự nhưng mãi vẫn không thể thực hiện được.
Trong một lần làm thuê, họ được chủ nhà đãi một bữa cơm. Tuy nhiên, khi thấy mâm cơm, họ phải kiềm chế không ăn hết phần vì lo chủ nghĩ mình tham ăn, thiếu ý tứ.
Kết quả, dù đã ăn nhưng họ vẫn không no, và ước mơ về một bữa cơm no trọn vẹn vẫn chỉ là khát vọng xa vời.
Ý nghĩa:
Phản ánh hiện thực xã hội: Tác phẩm tố cáo sự bất công, khắc nghiệt của xã hội phong kiến, nơi những người lao động nghèo bị vùi dập trong đói khổ.
Tình cảnh éo le của người nghèo: Qua hình ảnh bữa cơm không trọn vẹn, Nam Cao làm nổi bật nỗi khổ của những người dân lao động khi cái đói, cái nghèo bủa vây.
Giá trị nhân đạo: Tác giả bày tỏ sự cảm thông sâu sắc với số phận bất hạnh của những con người cùng khổ.
Truyện là một lát cắt chân thực về đời sống của người nông dân nghèo trong xã hội xưa, qua đó thể hiện tài năng và tấm lòng nhân văn của Nam Cao.