Bài thơ Cuối Thu của Đoàn Văn Cừ là một tác phẩm đặc sắc, mang đậm vẻ đẹp của mùa thu với những cảnh sắc thiên nhiên tinh tế và phong phú. Đoàn Văn Cừ đã sử dụng những hình ảnh thiên nhiên đặc trưng để miêu tả không khí của mùa thu, đồng thời thể hiện tâm trạng buồn man mác trong những biến chuyển của cảnh vật.

Bài thơ mở đầu với hình ảnh "trời biếc" và "lúa vàng bồng", đây là hai hình ảnh đặc trưng cho mùa thu – trời trong xanh, lúa chín vàng. "Trời biếc" gợi lên một không gian rộng lớn, cao vút, bao la và tĩnh lặng, khiến cho người đọc cảm nhận được sự thanh bình, yên ả của mùa thu. Cùng với đó là hình ảnh "lúa vàng bồng", một hình ảnh rất quen thuộc ở nông thôn Việt Nam, khi mùa thu đến cũng là lúc mùa lúa chín. "Vàng bồng" diễn tả vẻ đẹp của những cánh đồng lúa chín rực rỡ, tạo nên một không gian đầy sinh động, gợi lên sự no ấm, trù phú của mùa màng.

Ở câu thứ hai, tác giả miêu tả cảnh vật trong tiết trời cuối thu qua hình ảnh "cỏ nhạt màu xanh, lá úa hồng". Sự chuyển màu của cỏ và lá từ xanh sang nhạt, từ tươi tắn sang úa vàng gợi lên cảm giác xót xa, tiếc nuối. Đoàn Văn Cừ sử dụng hình ảnh "lá úa hồng" để làm nổi bật vẻ đẹp mong manh, dễ bị phai tàn của mùa thu. Cả cảnh vật dường như đang chuyển mình, không còn tươi mới, rực rỡ như những ngày đầu thu mà đã dần phai nhạt, tàn úa, phản ánh những sự thay đổi trong thời gian, trong cuộc sống.

Câu thơ tiếp theo "Hôm tối chân trời sương tím phừ" là một hình ảnh rất đặc biệt. "Sương tím phừ" miêu tả sự mờ ảo, huyền bí của không gian vào lúc chiều tối. Màu sương tím như phủ lên cả không gian, tạo ra một cảm giác buồn bã, man mác. Đây là lúc chiều tà, khi ánh sáng dần tắt và bóng tối bao trùm, thể hiện một chút gì đó lặng lẽ, cô đơn của cảnh vật. Hình ảnh này còn mang đến một nỗi buồn pha lẫn sự lặng im, phản chiếu tâm trạng của con người trong những khoảnh khắc cuối thu.

Cuối cùng, trong câu thơ "Gió đưa hương lúa bọc thơm lừng", tác giả đã khéo léo sử dụng hình ảnh "gió đưa hương lúa" để gợi lên một cảm giác nhẹ nhàng, dễ chịu. Hương lúa thơm ngào ngạt, bay trong gió, tạo nên một không khí thanh tịnh, dịu dàng của mùa thu. Hương lúa không chỉ là một mùi hương quen thuộc của làng quê, mà còn là biểu tượng của sự bình yên, hạnh phúc, sự gần gũi với thiên nhiên.

Tổng thể, bài thơ Cuối Thu của Đoàn Văn Cừ là một bức tranh mùa thu tuyệt đẹp qua những hình ảnh thiên nhiên tĩnh lặng, nhưng cũng đầy cảm xúc. Qua những hình ảnh như trời biếc, lúa vàng, cỏ nhạt màu, lá úa hồng, sương tím, và hương lúa, tác giả đã khéo léo miêu tả vẻ đẹp của mùa thu trong sự tĩnh lặng, trong sự thay đổi của cảnh vật, đồng thời cũng thể hiện nỗi buồn, sự tiếc nuối về thời gian trôi qua, về những gì đang dần tàn phai. Bài thơ không chỉ là một bức tranh thiên nhiên mà còn là một tác phẩm đầy cảm xúc, khiến người đọc phải suy tư về sự vận động không ngừng của thời gian.