Phần 1: Cảnh chúc Tết và những lời chúc rỗng tuếch (4 khổ đầu)
- Mở đầu: Tác giả miêu tả cảnh chúc Tết náo nhiệt, ồn ào. Những lời chúc Tết được lặp đi lặp lại một cách máy móc, sáo rỗng.
- Phần thân: Tác giả liệt kê những lời chúc Tết mang tính hình thức, vô nghĩa. Những lời chúc này tập trung vào những giá trị vật chất, danh vọng, quyền lực.
- Kết thúc phần 1: Tác giả bày tỏ sự chán ghét, mỉa mai trước những lời chúc Tết giả dối, hời hợt.
Phần 2: Phơi bày thực trạng xã hội (4 khổ cuối)
- Mở đầu: Tác giả chuyển từ phê phán những lời chúc Tết sang phê phán xã hội.
- Phần thân: Tác giả sử dụng những hình ảnh, biện pháp tu từ để phơi bày những hiện thực đen tối của xã hội: tham nhũng, hối lộ, bất công.
- Kết thúc: Tác giả đưa ra những câu hỏi tu từ, bày tỏ sự thất vọng, chán nản trước thực trạng xã hội.
Đặc điểm nổi bật của bố cục:
- Bố cục đối lập: Cặp đối lập giữa lời chúc và thực tế, giữa mong muốn và hiện thực tạo nên sự hài hước trào phúng.
- Tiến triển tuyến tính: Bài thơ được xây dựng theo một trình tự logic, từ khái quát đến cụ thể, từ hiện tượng đến bản chất.
- Cấu trúc lặp đi lặp lại: Việc lặp lại những từ ngữ, câu cú tạo nên nhịp điệu, nhấn mạnh ý tưởng.
Ý nghĩa của bố cục:
- Tăng cường tính hài hước, châm biếm: Bố cục đối lập, lặp đi lặp lại tạo ra hiệu quả hài hước, giúp tác giả dễ dàng bộc lộ thái độ châm biếm.
- Làm nổi bật vấn đề: Bố cục rõ ràng giúp người đọc dễ dàng nắm bắt được vấn đề mà tác giả muốn đề cập.
- Tạo ấn tượng sâu sắc: Cấu trúc chặt chẽ, giàu tính nghệ thuật giúp bài thơ để lại ấn tượng khó phai trong lòng người đọc.