1. So sánh:
Ví dụ: "Nhà em ở lưng đồi, như tổ chim mùa xuân."
Tác dụng: Biện pháp so sánh giúp gợi lên hình ảnh gần gũi, dễ hiểu về ngôi nhà của tác giả. Việc so sánh ngôi nhà như tổ chim mùa xuân không chỉ làm hình ảnh thêm sinh động mà còn thể hiện sự ấm áp, bình yên, là nơi trú ẩn an toàn.
2. Nhân hóa:
Ví dụ: "Ngôi nhà nhỏ nằm im như một con chim khẽ rỉa lông."
Tác dụng: Nhân hóa ngôi nhà như một con chim giúp người đọc cảm nhận được sự sống, sự gần gũi và sự bình yên mà ngôi nhà mang lại. Đây cũng là một cách thể hiện tình cảm yêu thương, gắn bó của tác giả với ngôi nhà mình.
3. Đảo ngữ:
Ví dụ: "Lưng đồi, nhà em vươn lên."
Tác dụng: Đảo ngữ giúp nhấn mạnh vị trí của ngôi nhà trên lưng đồi, làm nổi bật không gian rộng lớn, mở rộng tầm nhìn, và tạo nên sự tôn vinh, trân trọng không gian sống của tác giả.
4. Điệp từ:
Ví dụ: "Nhà em ở lưng đồi, nhà em ở nơi ấy."
Tác dụng: Điệp từ "nhà em" nhấn mạnh sự gắn bó, sự thân thuộc và yêu thương của tác giả đối với ngôi nhà của mình. Qua đó, người đọc cảm nhận được tình cảm sâu sắc của tác giả đối với không gian sống giản dị nhưng đậm đà tình cảm.
5. Câu hỏi tu từ:
Ví dụ: "Có ai biết không, nhà em ở lưng đồi?"
Tác dụng: Câu hỏi tu từ không yêu cầu câu trả lời nhưng giúp khơi gợi sự tò mò và làm nổi bật sự đặc biệt, khác biệt của ngôi nhà của tác giả. Nó tạo sự gần gũi, mời gọi người đọc tham gia vào câu chuyện.
6. Liệt kê:
Ví dụ: "Nhà em ở lưng đồi, giữa cây cối, hoa lá, chim hót."
Tác dụng: Liệt kê các yếu tố thiên nhiên xung quanh ngôi nhà tạo ra một bức tranh sống động về không gian sống của tác giả. Qua đó, người đọc có thể hình dung được vẻ đẹp yên bình và hòa hợp với thiên nhiên của ngôi nhà.
Tác dụng chung của các BPTT:
Các biện pháp tu từ trong bài thơ giúp tạo ra một không gian thơ mộng, ấm áp và gần gũi, đồng thời làm nổi bật tình cảm yêu mến, tự hào của tác giả đối với ngôi nhà của mình. Chúng còn giúp bài thơ trở nên sinh động, giàu hình ảnh và cảm xúc, dễ dàng chạm đến trái tim người đọc.