Một bài bình thơ cần phải đáp ứng một số yêu cầu cơ bản để có thể phân tích và đánh giá tác phẩm một cách sâu sắc và toàn diện. Dưới đây là những yêu cầu chính đối với một bài bình thơ:

• Giới thiệu tác phẩm: Trước tiên, cần nêu rõ tên tác phẩm và bối cảnh sáng tác, giúp người đọc hiểu được hoàn cảnh, thời điểm ra đời của bài thơ.
• Giới thiệu tác giả: Nêu vắn tắt về tác giả, phong cách sáng tác, và những đặc điểm nổi bật trong thơ của tác giả. Điều này giúp xác định được cách tiếp cận và hiểu rõ hơn về bài thơ.

• Tóm tắt nội dung: Trình bày ngắn gọn nội dung của bài thơ, những cảm xúc, tư tưởng chính mà tác giả muốn gửi gắm.
• Xác định chủ đề và tư tưởng: Cần phân tích chủ đề lớn của bài thơ (tình yêu, thiên nhiên, xã hội, con người…), cũng như tư tưởng mà tác giả muốn truyền đạt thông qua các hình ảnh, cảm xúc.
• Các cảm xúc, ý nghĩa: Phân tích rõ những cảm xúc mà tác giả muốn thể hiện, từ đó làm rõ thông điệp và ý nghĩa mà tác phẩm mang lại.

• Thể thơ và hình thức cấu trúc: Nêu rõ thể thơ (thơ tự do, thơ lục bát, thơ 5-7) và cấu trúc của bài thơ (số lượng khổ, câu, vần, nhịp điệu).
• Ngôn ngữ và hình ảnh: Phân tích ngôn ngữ sử dụng trong bài thơ, những hình ảnh đặc sắc mà tác giả sáng tạo ra để thể hiện tư tưởng và cảm xúc. Chú ý đến các biện pháp tu từ (ẩn dụ, hoán dụ, so sánh, nhân hóa…) mà tác giả sử dụng để làm nổi bật nội dung.
• Vần điệu và nhịp điệu: Phân tích cách thức sử dụng vần, nhịp, các thủ pháp nghệ thuật (điệp từ, đảo ngữ...) trong bài thơ để làm nổi bật cảm xúc, nhấn mạnh ý tưởng.

• Nhân vật và sự chuyển hóa cảm xúc: Nếu bài thơ có nhân vật (chủ thể trữ tình), cần phân tích tâm trạng, cảm xúc của nhân vật qua từng câu, từng khổ thơ.
• Tình huống trong bài thơ: Nếu bài thơ có tình huống cụ thể, cần phân tích bối cảnh, tình huống cảm xúc diễn ra trong bài thơ và cách tác giả khai thác.

• Đánh giá về giá trị nghệ thuật: Đưa ra nhận xét về các yếu tố nghệ thuật trong bài thơ như ngôn từ, cấu trúc, âm điệu, hình ảnh. Đánh giá mức độ thành công của tác giả trong việc truyền đạt thông điệp.
• Cảm nhận cá nhân: Trình bày cảm nhận và suy nghĩ của bản thân về bài thơ, về cách thức tác phẩm đã tác động đến cảm xúc và suy nghĩ của bạn. Đưa ra lý do tại sao bài thơ lại để lại ấn tượng sâu sắc.

• Nếu có thể, so sánh bài thơ với những tác phẩm cùng thể loại, cùng tác giả hoặc với những tác phẩm khác trong văn học để làm rõ đặc sắc của bài thơ được phân tích.

• Tóm tắt lại nội dung chính: Nêu lại những điểm nổi bật về nội dung, nghệ thuật của bài thơ.
• Khẳng định giá trị của tác phẩm: Kết luận về sự thành công của bài thơ và giá trị nghệ thuật mà nó mang lại