Yếu tố kỳ ảo trong tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương" đã được tác giả Nguyễn Dữ thể hiện thật nhiều ở phần kết với những yếu tố trong truyện cổ tích. Đó là chi tiết Phan Lang - người cùng làng với Vũ Nương nằm mộng thả rùa và khi Phan Lang chạy nạn bị chết đuối đã được thần rùa Linh Phi cho uống thuốc tiên sống lại, cho trở về trần gian. Đó là chi tiết Vũ Nương được Trương Sinh lập đàn giải oan trên bờ Hoàng Giang và trở về trên chiếc kiệu hoa lấp lánh giữa dòng lúc ẩn, lúc hiện. Đây cũng là những chi tiết làm hoàn thiện nét đẹp tâm hồn của Vũ Nương: vẫn luôn khát khao được phục hồi danh dự, vẫn mong muốn được chàm lo cho chồng con, nhà cửa. Và đồng thời đây cũng là một kết thúc có hậu, thể hiện được ước mơ ngàn đời của nhân dân ta về sự công bằng trong cuộc đời người tốt dù có bị nghi oan rồi cũng được đền trả xứng đáng và cái thiện luôn luôn chiến thắng cái ác.

I. - Mở bài
Chuyện người con gái Nam Xương được tác giả viết theo thể loại Truyền kỳ mạn lục, do đó chi tiết kỳ ảo là một trong những yếu tố mang nhiều ý nghĩa quan trọng. Là chi tiết tạo nên sự hấp dẫn cho câu chuyện đặc biệt thể hiện được tinh thần nhân đạo qua lòng mong ước của người nông dân về một cái kết có hậu và lẽ công bằng.
II. - Thân bài
Có thể thấy, trong chuyện người con gái Nam Xương chứa đựng rất nhiều chi tiết kỳ ảo. Như sau khi bị oan, Vũ Nương tự vẫn để tìm đến cái chết thì được các nàng tiên cứu và từ đó nàng sống dưới Thủy cung. Hay Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa mai xanh, Phan Lang đuối nước được Linh Phi cứu và gặp Vũ Nương dưới thủy cung, sau đó được Xích Hỗn rẽ nước trở về.
Nhưng chi tiết kỳ ảo quan trọng của câu chuyện này nhất chính là chi tiết Vũ Nương hiện về trong sương khói, nói lời tạ từ với Trương Sinh rồi biến mất. Bởi nội dung cốt lõi của tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương chính là nhân vật Vũ Nương - người đại diện cho phụ nữ phong kiến bấy giờ.
Chi tiết kỳ ảo được tác giả Nguyễn Dữ đan xen vào truyện, xen lẫn với các yếu tố có thật về địa danh như Nam Xương hay sự kiện có thật của giặc phương Bắc đánh chiếm nước ta càng tăng sự hấp dẫn cho câu chuyện, thu hút người nghe trước các cảnh vật thực lung linh. Đặc biệt, tài năng nghệ thuật này càng tăng tính thuyết phục cho người đọc.
Bên cạnh mang ý nghĩa về nghệ thuật, thì chi tiết kỳ ảo còn mang nhiều ý nghĩa về nội dung như:
- Làm rõ đặc trưng của truyện Truyền kỳ mạn lục vốn là thể loại văn học có chứa các yếu tố kỳ ảo.
- Hoàn thiện vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương: đó là người nặng tình, nặng nghĩa, bao dung và giàu lòng nhân hậu khi nàng trở về trong mờ ảo và sẵn sàng tha thứ cho lỗi lầm của Trương Sinh hay không lấy một lời oán giận, than trách với chàng.
- Kết thúc câu chuyện phần nào có hậu: Tuy là Vũ Nương không được trở về đoàn tụ bên gia đình mãi mãi nhưng cũng phần nào giúp Nàng được giải oan, không thất tiết mà thủy chung với chồng, được giãi bày tâm tư của mình. Điều này như phần nào xoa dịu nỗi đau của nàng cũng như nỗi căm tức của người đọc. Đặc biệt là ý nghĩa quan trọng thể hiện được ước mơ của nhân dân về một lẽ công bằng, cái kết có hậu dù chỉ là một phần nhỏ.
- Không giảm tính bi kịch. Chi tiết kỳ ảo trong Chuyện Người con gái Nam Xương không những không làm giảm tính bi kịch của truyện mà còn làm tăng tính bi kịch, càng đẩy lên nỗi đau. Bởi tuy nàng được về trong mờ ảo để giãi bày và gặp lại chồng con nhưng sau đó lại xa cách giữa dòng. Điều ấy có nghĩa là nàng không được hưởng hạnh phúc gia đình, trong khi niềm hạnh phúc lớn nhất của một người phụ nữ là luôn được ở bệnh cạnh cùng chồng và con nhưng thực tế là nàng đã chết. Vì thế có nỗi đau (bi kịch) nào hơn là nỗi đau chia cách.
III. Kết bài
Chi tiết kỳ ảo trong chuyện Người con gái Nam xương mang nhiều ý nghĩa cho câu chuyện cũng như cuộc sống. Chi tiết ấy góp phần tạo nên sự hấp dẫn, kỳ thú cho tác phẩm, giúp Vũ Nương - nhân vật chính được giải oan. Thể hiện được mong ước của nhân dân về một lẽ sống công bằng. Bên cạnh đó, chi tiết kỳ ảo góp phần làm tăng tính bi kịch cho câu chuyện, điều có càng tăng giá trị của truyện tố cáo và phê phán về một chế độ nam quyền bất công dưới thời phong kiến thời bấy giờ.

a. Những chi tiết kì ảo:
- Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa.
- Phan Lang lạc vào động rùa của Linh Phi, được đãi yến và gặp, trò chuyện với Vũ Nương; được trở về dương thế.
- Vũ Nương hiện về sau khi Trương Sinh lập đàn giải oan cho nàng ở bến Hoàng Giang.
b. Ý nghĩa:
- Tăng sức hấp dẫn bằng sự li kì và trí tượng tượng phong phú.
- Hoàn chỉnh thêm những nét đẹp vốn có của Vũ Nương, một người dù đã ở thế giới khác, vẫn quan tâm đến chồng con, nhà cửa, phần mộ tổ tiên, khao khát được phục hồi danh dự.
- Tạo nên một kết thúc phần nào có hậu, thể hiện ước mơ ngàn đời của nhân dân ta về sự công bằng: người tốt dù có phải trải qua bao oan khuất, cuối cùng sẽ được minh oan.
- Khẳng định niềm cảm thương của tác giả đối với sự bi thảm của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.